ایران با جمعیتی افزون بر ۷۸ میلیون نفر و ۷۰ درصد منطقه شهری، ظرفیت تبدیل شدن به بازار مسکن خاورمیانه را دارد.

به گزارش استیل تریدر، تقاضای مسکن در ایران حدود ۱/۵میلیون واحد در سال است که در حال حاضر به دلیل کمبود نقدینگی، تنها ۷۰۰هزار واحد مسکونی در سال ساخته می‌شود و این اتفاق منجر به کمبود چشمگیر مسکن شده است. در سال ۹۴ حدود ۳هزار پروژه در بخش مسکن متوقف شد که در نتیجه آن، تقاضای داخلی مواد ساختمانی از جمله محصولات فولادی کاهش یافت.

سال گذشته میلادی (۲۰۱۵) مصرف محصولات طویل فولادی ۸ میلیون تن گزارش شده است، برخی از فعالان بازار این رقم را کمتر نیز اعلام کرده‌اند. به هر حال کارخانه‌های داخلی تولید نورد به دلیل رکود بازار مسکن متضرر شده، ظرفیت تولید خود را کاهش داده و گاهی متوقف کردند. در همین راستا انتظار می‌رود لغو تحریم‌ها برضد ایران بتواند به‌تدریج بخش ساخت‌وساز را در کشور احیا کند و تقاضای فولاد را افزایش دهد.

براساس پیش‌بینی‌ها تا ۵‌ سال آینده رشد سالانه بخش مسکن در ایران به ۶/۱ درصد افزایش خواهد یافت. توسعه خطوط راه‌آهن نیز یکی از پروژه‌های زیرساختی ایران است که به فولاد نیاز دارد. ایران قصد دارد در کمتر از ۱۰ سال، خطوط ریلی خود را از ۱۵ هزار کیلومتر به ۲۵ هزار کیلومتر افزایش دهد تا از این طریق به پل ارتباطی اروپا، آسیا و افریقا تبدیل شود.

براساس پیش‌بینی برخی از فعالان بازار، ایران برای اتصال شهرهای بزرگ، مراکز صنعتی و بنادر به ۳میلیون تن ریل فولادی نیاز دارد. همچنین در سال گذشته میلادی (۲۰۱۵) مصرف نورد تخت فولادی ایران به ۷میلیون تن رسید که ۱۰ درصد آن در صنعت خودروسازی به کار رفت و با وجود کاهش تولید خودرو در سال‌های گذشته، ایران همچنان بزرگترین کشور خودروساز منطقه به‌شمار می‌رود. درهمین‌راستا متال بولتن در گزارشی دیگر به حضور شرکت‌های خارجی در صنعت فولاد ایران اشاره و در این گزارش تاکید کرده اروپایی‌ها در صف نخست خرید فولاد از ایران هستند.

این نشریه معتبر بین‌المللی در این‌باره نوشت: لغو تحریم‌ها برضد ایران توجه جامعه جهانی را به ایران به‌ویژه در صنعت فولاد جلب کرده و شماری از فولادسازان، تجار و عرضه‌کنندگان تجهیزات به‌منظور از سرگیری روابط و ایجاد روابط تجاری به ایران آمدند. با آزادی روابط تجاری و سرمایه‌گذاری در بخش‌های مختلف اقتصاد کشور انتظار می‌رود مصرف فولاد رشد چشمگیری داشته باشد. سرمایه‌گذاری‌ها در بخش مصرف فولاد، ظرفیت صادرات کشور را نیز افزایش خواهد داد. علاوه‌بر این، ایران دارای مواد خام و منابع انرژی فراوانی است که می‌تواند نیاز رشد صنعت فولاد را تامین کند.

براساس این گزارش، درحال‌حاضر ظرفیت تولید فولاد و تقاضای آن در ایران دچار تناقض هستند و برای رسیدن به ظرفیت واقعی تولید باید به برخی مشکلات غلبه کرد. از طرفی، بهبود اقتصاد هنوز به‌دلیل مشکلات بانکی تحت تاثیر قرار می‌گیرد و تحقق پروژه‌های مصرف و تولید فولاد را به تعویق می‌اندازد. صنعت از مشکلات تامین آب و برق و حمل‌ونقل داخلی و خارجی نیز رنج می‌برد و بازار صادرات چندان مطلوب نیست.

ساختار بازار فولاد ایران در سال‌های تحریم تغییر کرده و به‌دنبال اجرای شماری از پروژه‌ها ایران دیگر واردکننده مطلق نیست. در سال ۲۰۱۲ میلادی (۱۳۹۱ خورشیدی) میزان بیلت وارداتی کشور ۳ میلیون تن بود که در سال ۲۰۱۴ میلادی (۱۳۹۳ خورشیدی) به ۲۵۰هزار تن کاهش یافت و در سال‌های۲۰۱۶-۲۰۱۵ میلادی (۱۳۹۵-۱۳۹۴) نیز واردات بیلت با کاهش بیشتری مواجه شد.

در همین امتداد انجمن جهانی فولاد گزارش می‌دهد که ظرفیت تولید فولاد خام ایران ۲۸ میلیون تن است. در ۹ماه نخست سال ۲۰۱۶میلادی (از اواسط دی ۱۳۹۴ تا اواسط مهر) تولید فولاد ایران به ۱۳/۲۱میلیون تن رسید که نسبت‌به مدت مشابه سال گذشته ۸ درصد افزایش داشت. در سال ۹۴ میزان مصرف فولاد ایران ۱۵ تا ۱۶ میلیون تن برآورد شد. دلیل این امر کمبود سرمایه‌گذاری در بخش‌های مصرفی فولاد است. بانک جهانی، رشد ناخالص داخلی ایران را در سال۹۵، ۴ درصد اعلام کرد و به نظر می‌رسد بخش‌های مصرفی فولاد همچون مسکن و زیرساخت تا سال آینده میلادی (۲۰۱۷)رشد چشمگیری نخواهند داشت.

اگرچه این موضوع تنها مشکل فولادسازان ایرانی نیست اما دولت قصد دارد تولید فولاد را تا سال ۲۰۲۵ میلادی (۱۴۰۴ خورشیدی) به ۵۵ میلیون تن افزایش دهد. در سال۹۴ میزان صادرات فولاد ایران ۳/۸ میلیون تن بود که از این میزان ۵۰درصد مربوط به محصولات نورد تخت بود. محصولات تخت به طور عمده به کشورهای اروپایی همچون ایتالیا، اسپانیا، آلمان و در خاورمیانه نیز به امارات متحده عربی صادر شد و در بخش بیلت نیز صادرات به کشورهایی همچون امارات متحده عربی، عمان و اردن انجام شد.

در بخش واردات، ایران در سال گذشته میلادی (۲۰۱۵)حدود ۳/۳ میلیون تن محصولات تخت فولادی وارد کرده که در ۹ ماه نخست سال جاری میلادی به ۱/۷میلیون تن کاهش یافت و انتظار می‌رود در سال آینده میلادی همچنان روندی کاهشی داشته باشد. در نیمه نخست سال ۹۵ میلادی تقاضای فولاد ایران با ۱۰درصد کاهش همراه بود.

همچنین میزان مصرف فولاد در خاورمیانه در سال گذشته میلادی حدود ۸۴/۱ میلیون تن بوده که ترکیه با مصرف ۳۹ درصدی رتبه نخست و ایران و عربستان به ترتیب با ۲۰و۱۶درصد مصرف فولاد در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفتند. بیشترین ظرفیت تولید فولادسازان خاورمیانه در سال گذشته میلادی (۲۰۱۵) مربوط به شرکت فولاد مبارکه اصفهان با سهم ۹ درصدی بود و پس از آن اردمیر ترکیه و حدید عربستان با ۸ و ۶ درصد بیشترین ظرفیت تولید فولاد خاورمیانه را به خود اختصاص دادند.

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان