تحقق اهداف سند چشم‌انداز با اجرای ۷ طرح فولادی
امروز صنعت فولاد کشورها، به‌عنوان شاخصی در زمینه توسعه‌یافتگی محسوب می‌شود. در ایران نیز با توجه به جایگاهی که این محصول دارد فعالیت‌های وسیعی برای تحقق بخشیدن به اجرای ۷ طرح فولادی شده است.
طرح جامع فولاد در شرکت ملی فولاد ایران در مهر ۱۳۸۳ تدوین شد و سپس ایمیدرو و وزارت صنعت، معدن و تجارت، این طرح را تایید کردند و برای اخذ مصوبه شورای اقتصاد به دبیرخانه آن شورا ارسال شد. در طرح یادشده مقرر شده طرح‌های توسعه‌ای در این صنعت به‌منظور تامین مواد اولیه صنایع پایین‌دستی و به‌منظور اهداف صادراتی کشور ساماندهی و جای‌گیری شود و تامین مواد اولیه کارخانه‌های فولادی یادشده با بهترین شکل انجام شود، ولی شورای اقتصاد در مصوبه‌ای در آذرماه ۱۳۸۴ تکلیف کرد که توزیع جغرافیایی با هدف محرومیت‌زدایی در تدوین طرح‌های توسعه‌ای مدنظر قرار گیرد.
در سال ۱۳۸۵ شورای اقتصاد در مصوبه‌ای به ایمیدرو تکلیف کرد تا سقف تولید ۶/۴میلیون تن فولاد خام را سرمایه‌گذاری کرده و پس از بهره‌برداری از واحدهای مزبور نسبت به واگذاری حداقل ۵۱درصد سهام آنها به بخش غیردولتی اقدام کند. در تیر۱۳۹۱ با دعوت از کارشناسان کنسرسیوم چینی جلسات فنی در شرکت ملی فولاد ایران و با حضور مشاوران طرح‌ها آغاز شد و درنهایت در اواخر شهریور ۱۳۹۲ تصمیم لازم اتخاذ و توافق مربوط انجام شد. بنابراین طرح‌های استانی فولادی پس از ۸ سال وقفه در عملیات اجرایی، فعال شد و با هماهنگی‌های انجام شده تمامی پیمانکاران ایرانی حاضر در طرح‌ها با تقسیم کار جدید با همکاری پیمانکار چینی تلاش خود را برای اتمام پروژه‌ها آغاز کردند.
۷ طرح فولادی در مسیر پیشرفت
امیر خرمی‌شاد، معاون برنامه‌ریزی و توانمندسازی سازمان ایمیدرو می‌گوید: ۷ طرح فولادی با دریافت فاینانس از چین کارهای خود را با پیشرفت خوبی انجام داده و این پروژه‌ها با همکاری شرکا فعالیت‌های خود را ادامه می‌دهند. وی می‌افزاید: هر ۷ طرح فولادی فرآیند دریافت اعتبار را سپری کرده‌اند ولی به خاطر تغییر نرخ ارز ابهاماتی به وجود آمده بود که این مشکل هم به مرور زمان برطرف و شرایط برای تکمیل پروژه‌ها مهیا شد.
وی درباره پیشرفت فیزیکی طرح‌ها بیان می‌کند: طرح‌ها پیشرفت‌های گوناگونی دارند و در شرایط متفاوتی به سر می‌برند البته هر کدام از طرح‌ها با برنامه‌های زمان‌بندی مشخصی راه‌اندازی می‌شوند به‌طوری‌که تا پایان سال ۹۴ بخش احیا کار خود را آغاز می‌کند البته در این زمینه تاخر و تقدم‌هایی وجود دارد اما همه احیاها تا پایان امسال راه‌اندازی می‌شوند. ولی بخش فولاد در سال‌های آینده به بهره‌برداری می‌رسد. وی درباره تجهیزات به کار رفته در این طرح می‌گوید: بخشی از تجهیزات چینی هستند و بخش دیگری به‌وسیله اروپایی‌ها در چین ساخته می‌شود با توجه به توافقات هسته‌ای انجام شده محدودیت‌های موجود هم از بین می‌رود.
واگذاری طرح‌های فولادی به خصوصی‌ها
احمد دنیانور، مدیرعامل فولاد هرمزگان درباره ۷ طرح فولادی می‌گوید: اجرایی شدن ۷طرح فولادی منوط به پرداخت فاینانس از طرف چین بود. وی می‌افزاید: براساس توافق بانک مرکزی ایران و بانک مرکزی چین و براساس وجوه متعلق به ایران نزد بانک مرکزی چین اجرای ۷ طرح فولادی در حال انجام است. وی خاطرنشان می‌کند: این طرح با واسطه‌گری و عاملیت بانک صنعت و معدن درحال انجام است اما با وجود اینکه ایران تمام تعهدات خود را انجام داده چین نسبت به فعال کردن فاینانس با کندی و تاخیر گشایش اعتبارها را انجام داد.
به گفته وی؛ در سال ۱۳۸۵، ۸ طرح فولادی از طرف دولت در ۸ نقطه کشور پایه‌گذاری شد که شامل بخش‌های احیا و فولادسازی بود که در سال ۱۳۸۸ یکی از این طرح‌ها به بخش خصوصی واگذار شد و ۷ طرح باقی ماند که این طرح‌ها با سرمایه‌گذاری مستقیم ایمیدرو پیشرفت‌هایی داشته است.
دنیانور تاکید می‌کند: اما پس از مدتی مشاهده شد که این پیشرفت‌ها کافی نیست و دولت تصمیم گرفت این طرح‌ها را هم به بخش خصوصی واگذار کند و واگذاری‌ها به شکل مشارکتی باشد یعنی ۶۵درصد به عنوان سهم مشارکین و ۳۵ درصد نیز سهم ایمیدرو در نظر گرفته شود.
وی درباره شرکت‌های حاضر در این طرح می‌گوید: فولاد نیریز با مشارکت سرمایه‌گذاری غدیر، فولاد شادگان با مشارکت فولاد خوزستان، فولاد سپید دشت با مشارکت فولاد مبارکه، فولاد قائنات با مشارکت سرمایه‌گذاری تدبیر، فولاد میانه با مشارکت فولاد آذربایجان و فولاد سبزوار و بافت که هنوز شرکا آن مشخص نشده ازشرکت‌های حاضر در این طرح هستند.وی می‌افزاید: هر کدام از این طرح‌ها بین۲۰ تا ۴۵درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند که اگر بانک‌های چینی تعهدات خود را عملیاتی کنند این پیشرفت‌ها بیشتر شده و کار سرعت می‌گیرد.
دنیانور درباره تاثیرگذاری این طرح بر صنعت فولاد بیان می‌کند: این طرح می‌تواند در تولید آهن اسفنجی و احیا در برنامه چشم‌انداز ۲۰ساله و رسیدن به اهداف ۵۵میلییون تن ظرفیت تولید فولاد به میزان ۵/۵میلیون تن تاثیرگذار باشد. وی خاطرنشان می‌کند: در برخی از این طرح‌ها به خاطر فراهم نبودن زیرساخت‌ها باید تجدیدنظرهایی شود زیرا در برخی مناطق مشکلاتی در زیرساخت‌ها به‌ویژه تامین برق و آب وجود دارد.
طرح «فولاد استانی» سر و سامان می‌گیرد
در این‌باره چندی پیش مهدی کرباسیان، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت بیان کرده است: طرح فولاد استانی که در گذشته با نقاط ضعف روبه‌رو بودند، اکنون با برنامه‌ریزی‌های انجام شده از سوی ایمیدرو و واگذاری و گشایش اعتبار سر و سامان گرفت. وی افزود: با حل مشکلات اجرایی واحدهای فولادسازی ۷طرح استانی راه‌اندازی واحدهای احیای طرح‌ها در دستور کار قرار گرفت و تلاش خواهد شد تا ۳ سال آینده بخش فولادسازی این طرح‌ها نیز به مرحله تولید برسد.
وی با بیان اینکه با راه‌اندازی طرح‌های ۷گانه حدود ۷میلیون تن به ظرفیت تولید فولاد کشور افزوده خواهد شد، گفت: دولت درنظر دارد با مشارکت و حضور بخش خصوصی داخلی و خارجی ظرفیت تولید فولاد کشور را به ۵۵میلیون تن برساند.کرباسیان افزود: استفاده از ماشین‌آلات ساخت اروپا مورد تاکید ویژه است که این مسئله مورد موافقت طرف چینی قرار گرفت و انتظار داریم طرح‌ها از این پس با سرعت بیشتری پیشرفت کند.
رییس هیات‌مدیره گروه «ام‌سی‌سی» چین نیز در جلسه‌ای که در ایمیدرو برگزار شده بود، گفت: کارهای مهندسی پایه طرح‌های فولاد استانی انجام شده و ما مصمم به تکمیل سریع‌تر طرح‌ها هستیم و در این راه نهایت تلاش خود را برای عملیاتی کردن و نهایی شدن پروژه انجام خواهیم داد.شی‌شه افزود: تمام موارد اشاره شده و مشکلاتی که وجود دارد، مستلزم بررسی و توافق نهایی میان سهامداران، «ام‌سی‌سی» و همه طرف‌های دست‌اندرکار در اجرای طرح‌ها است.