فعالیت‌های معدنی چالش‌های خاص خود را دارد اما در مقابل راهکارهای بسیاری برای آن تعریف شده که در صورت بکارگیری آنها کاهش یا حتی رفع موانع را به همراه داشته و باعث رونق فعالیت‌های معدنکاری می‌شود. یکی از مشکلات موجود در بخش معدن ایران مربوط به حساسیت‌های اجتماعی است که از سوی بومی‌های منطقه برای بهره‌برداران معدنی اتفاق می‌افتد.

برای اینکه بتوان از شدت حساسیت‌های آنها کاسته و از درگیری‌ها که در بسیاری از موارد منجربه توقف فعالیت معدن می‌شود، جلوگیری کرد، انجام مطالعات اقتصادی پیش از بهره‌برداری از معدن است. به این ترتیب که با بررسی شرایط و آثار اقتصادی فعالیت معدنکاران و آگاه کردن بومی‌های منطقه از سود حاصل از فعالیت معدن، می‌توان آنها را با معدنکاران همراه کرده و به پیشبرد اهداف معدنی کمک کرد.

نقش سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت

 
برخی از کارشناسان معتقدند که حساسیت‌هایی که از سوی بومیان محلی برای بهره‌برداران معدنی به وجود می‌آید باید از طریق مجاری قانونی رفع شود. سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها می‌توانند اهالی منطقه را از قانون‌های تعریف شده، آگاه کرده و زمینه را برای انجام فعالیت‌های معدنی بهره‌برداران فراهم کنند.

ناصر عابدیان، عضو کمیته اکتشاف درباره بروز حساسیت‌های اجتماعی در فعالیت‌های معدنی گفت: یکی از مسائلی که امروزه برای فعالان معدنی وجود دارد این است که با وجود قانون مدون برای اشخاص حقیقی و حقوقی دارنده پروانه اکتشاف یا گواهی کشف یا پروانه‌های بهره‌برداری، بازهم در برخی نقاط کشور این حساسیت بین اهالی و بومیان منطقه وجود دارد و آنها خود را مالک محدوده‌های معدنی و اکتشافی می‌دانند. گفتنی است که این مسئله مدتی است گریبانگیر فعالان معدنی و بهره‌برداران شده است.

 
وی در ادامه بیان کرد: رونق و پیشرفتی که در حوزه معدن و فعالیت‌های معدنی در چند سال گذشته به وجود آمده، سبب شده تا اهالی منطقه خود را شریک ذخایر معدنی حوالی روستاهای خود بدانند و همین موضوع باعث به وجود آمدن مشکلاتی برای صاحبان معادن شده است.

 
عضو کمیته اکتشاف خانه معدن معتقد است که تنها راهکاری که برای از بین بردن این چالش‌ها و مشکلات وجود دارد این است که دولت حمایت خود را از معدنکاران اعلام کند و همچنین سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها نیز حامی افراد صاحب محدوده باشند تا در صورت به وجود آمدن مشکل، صاحبان محدوده اطمینان خاطر برای ادامه فعالیت‌های خود داشته باشند.

 
عابدیان معتقد است که سازمان‌های صنعت، معدن و تجارت استان‌ها و دیگر مسئولان لازم است تا برنامه‌ریزی‌هایی برای جلوگیری از به وجود آمدن مشکلات برای معدنکاران انجام داده و بومی‌های منطقه را به این موضوع آگاه کنند که محدوده‌های معدنی و سود حاصل از برداشت معادن برای شخص بهره‌بردار است. در واقع دولت از ذی‌نفعان در جامعه معدنی دفاع کرده و به این ترتیب زمینه را برای اجرای فعالیت‌های معدنی و گسترش آن مهیا کنند.

 
وی بر این باور است که باید با ورود معدنکاران به محدوده‌های معدنی برای اهالی منطقه شفاف‌سازی شود و آنها در صورتی که تمایل به کمک‌های فرهنگی و اقتصادی به منطقه داشته باشند با همکاری شورای روستا و منطقه نسبت به بخش‌های مختلف همچون ساخت مسجد یا درمانگاه مسائل بهداشتی منطقه کمک کنند.

مطالعات اقتصادی

  
یکی از راهکارهایی که برای فعالیت‌های معدنی و کاهش حساسیت از سوی بومی‌های محل می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد مطالعات اقتصادی قبل از شروع بهره‌برداری از معدن است. کارشناسان معتقدند که در صورت آگاهی مردم منطقه از اثرات اقتصادی فعالیت‌های معدنی در منطقه مورد نظر،کمک بزرگی به ایجاد فضای مناسب برای بهره‌برداری از معدن خواهد کرد.
جهانگیر یداللهی‌فارسی، عضو هیات علمی دانشگاه تهران نیز درباره راهکارهایی که برای اجرای بهتر فعالیت‌های معدنی در مناطق کمتر توسعه یافته وجود دارد گفت: راهکارهای مختلفی برای بهتر شدن روند فعالیت‌های معدنی وجود دارد و به بحث جهان‌شناسی بازمی‌گردد، مطالعات اجتماعی است که از بروز حساسیت‌ها جلوگیری می‌کند.

وی در ادامه به یکی دیگر از مباحث مهم مطالعاتی در بخش معدن اشاره کرد و افزود: موضوع مهم دیگری که برای فعالیت‌های معدنی وجود دارد مطالعات اقتصادی است. به این ترتیب که سرمایه‌گذاران محدوده معدنی قبل از شروع بهره‌برداری از معدن میزان اثرات مستقیم و غیرمستقیم اقتصادی و اشتغال مستقیم و غیرمستقیم حاصل از فعالیت‌های‌شان را بررسی کرده و آن را به اطلاع اهالی و بومیان منطقه برسانند. همچنین میزان خریدها و فعالیت‌های تجاری که از سوی شرکت معدنی مستقر در منطقه انجام می‌شود و اینکه چه میزان روی زندگی بومی‌های منطقه تاثیرگذار خواهد بود از دیگر مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد.

 
اطلاع‌رسانی به بومی‌های منطقه

 
وی معتقد است که مطالعات اینچنینی باید قبل از انجام عملیات بهره‌برداری انجام شده و نتیجه آن به اطلاع اهالی منطقه برسد. چراکه موارد یاد شده همچون میزان رشد و توسعه اقتصادی، اشتغال برای بومی‌های منطقه و... می‌تواند تاثیر بسزایی روی واکنش‌ها و عکس‌العمل‌های اهالی منطقه داشته و آنها را برای ادامه فعالیت‌های معدنی علاقه‌مند و مشتاق کرده و در نهایت از بروز درگیری‌ها و حساسیت‌های اجتماعی نیز در حین انجام فعالیت‌های معدنی جلوگیری کند.

 
یداللهی‌فارسی خاطرنشان کرد: انجام مطالعات اقتصادی برای فعالیت‌های معدنی به نوعی ناشناخته مانده و حتی در طرح‌های بزرگ معدنی نیز اقدامی برای انجام مطالعات اقتصادی و اجتماعی که تاثیر فعالیت‌های معدنی را روی زندگی مردم مشخص می‌کند انجام نمی‌شود. از این‌رو نیاز است تا در مرحله نخست دولت نسبت به کاربردی کردن و استفاده از مطالعات اقتصادی اقدام کرده و به‌عنوان پیشرو در این امر، فعالان معدنی کشور را به سمت استفاده از آن سوق دهند.

 
وی بیان کرد: هم‌اکنون در تمام دنیا انجام مطالعات اقتصادی نهادینه شده چراکه فعالیت‌های معدنی آثار مثبت و منفی را برای منطقه به همراه دارد که با شناسایی و برآورد آثار مثبت و ارائه آن به اهالی منطقه آنها را به همکاری و مشارکت با بهره‌برداران همراه کند.

 
عضو هیات علمی دانشگاه تهران عنوان کرد: در صورتی که تمامی موارد یاد شده یعنی مطالعات اقتصادی برای تمامی فعالیت‌های معدنی انجام شود همکاری مردم جلب شده و از به وجود آمدن مشکلات ناگهانی و یکباره در حین فعالیت‌های معدنی که بار مالی داشته و هزینه‌هایی به دنبال دارد جلوگیری کند. از طرفی زمانی که فعالیت‌های معدنی در یک منطقه آغاز می‌شود به دنبال آن ممکن است که سرمایه‌گذاران دیگری نیز در منطقه حضور پیدا کرده و به‌عنوان سرمایه‌گذاران مکمل همچون خدمات تعمیر، درمانی و... در منطقه فعالیت کرده و باعث رشد و توسعه اقتصادی منطقه خواهد شد.

استیل تریدر خبر و گزارش صنعت و معدن فوق را از روزننامه گسترش صمت بازتاب نموده است.