قطر بیش از ۵ سال است که برای رویداد بزرگ پیش‌روی خود یعنی جام جهانی فوتبال سال ۲۰۲۲م در حال آماده شدن است؛ رویدادی که تنها برای آوردن آن به خانه‌اش بیش از میلیون‌ها دلار رشوه پرداخته، بدهی باشگاه‌هایی را داده که صاحبان‌شان به انتخاب قطر به عنوان میزبان این دوره از بازی‌ها رای داده بودند،

به گزارش استیل تریدر، باشگاه پاری‌ سن ژرمن را خریده، شبکه تلویزیونی خریده و قراردادهای گازی با تایلند منعقد کرده است. اما این تمام ماجرا نیست. قطر تازه بعد از گذشت ۵سال می‌خواهد چهره این کشور را براساس برنامه چشم‌انداز خود تغییر دهد، این امر فرصت‌های نابی را پیش‌روی همسایگان این کشور قرار داده؛ فرصت‌هایی از جنس ترانزیت کالا و مسافر و بار، تامین مواد و محصولات مورد نیاز ساخت و احداث مجموعه‌ها و استادیوم‌های بزرگ ورزشی و مراکز تفریحی و خرید متعدد برای شرکت‌ کنندگان این رویداد بزرگ ورزشی که تاکنون ایران بسیاری از این فرصت‌ها را به راحتی از دست داده است.

بی‌ گمان در طول برگزاری جام جهانی ۲۰۲۲، «نیازهایی موقت» در قطر برای کالا و خدمات ایجاد خواهد شد. جام جهانی قطر، فرصتی است که میزان سود آوری آن بسته به نوع نگاه و رویکرد مسئولان کشورمان است. قطر از ظرفیت‌های ذاتی اندکی برای تامین نیازهای میزبانی برخوردار است و با توجه به روابط نزدیک ایران و قطر، ایران می‌تواند از فرصت برگزاری جام‌جهانی در قطر استفاده کرده و سهمی از سودآوری و درآمدهای آن را به خود اختصاص دهد.

به عنوان مثال قطر کشاورزی ندارد و مجبور به واردات میوه است. در این میان هیچ یک از کشورهای همسایه و نزدیک قطر به اندازه ایران از ظرفیت تولید محصولات کشاورزی و باغبانی برخوردار نیستند. ایران می‌تواند با هماهنگی و رایزنی با قطر و برنامه‌ ریزی صحیح، زمینه تامین محصولات کشاورزی این کشور را فراهم کند.

بی‌اشتهایی سیمان و فولاد برای بازار بزرگ قطر

 
درحالی که قطر، بازار مصالح ساختمانی خاورمیانه را تحت‌ تاثیر قرار داده، ایران ۲۰ میلیون‌ تن کلینکر و ۳میلیون تن فولاد دپو شده دارد که نشان می‌دهد یا برنامه‌ای از سوی تولید کنندگان سیمان و فولاد و سایر مواد معدنی برای فتح این بازارها وجود نداشته یا تلاش کافی در این زمینه انجام نشده است. این درحالی است که قطر رابطه خوبی در بین کشورهای عربی با ایران دارد و حتی بر سر این موضوع با دیگر همسایگان‌اش جر و بحث دارد. در آخرین دیدار وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران با وزیر اقتصاد و تجارت قطر درباره صنایع معدنی ایران هم بر تامین مواد اولیه برای زیرساخت‌های استادیوم‌های ورزشی این کشور تاکید شده است.

آبان‌ ماه سال گذشته نیز طی دیدار و مذاکره وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران با وزیر اقتصاد و تجارت قطر، ایران خواستار مشارکت صنعتی در آماده‌ سازی قطر در راستای برگزاری مسابقات جام جهانی فوتبال شد اما با این وجود تاکنون شرایط برای افزایش چنین صادراتی فراهم نشده است. در همین‌ باره دبیر انجمن سیمان کشور می‌گوید: برای صادرات سیمان به قطر تلاش‌هایی از سوی تولیدکنندگان ایرانی انجام‌شده اما این تلاش‌ها مبتنی‌بر برنامه و استراتژی یکپارچه‌ای نبوده است.

عبدالرضا شیخان اضافه می‌کند: چندین نمایشگاه معدنی و صنایع معدنی در قطر برگزار شده بود که کارخانه‌های سیمان با شرکت در این نمایشگاه‌ها به دنبال ایجاد رابطه‌ای برای کسب بخشی از این بازار بزرگ بودند اما نتایج حاصل‌شده خیلی هم مطلوب نبوده و تنها منجر به صادرات ۴۰ تا ۵۰ هزار تن کلینکر سفید شده است. وی با اشاره به اینکه قطر باید سازه‌های مرتبط با جام‌ جهانی فوتبال را برابر با استانداردهای جهانی مورد درخواست فیفا بسازد، می‌افزاید: قطر برای احداث سازه‌های استاندارد باید از مواد اولیه با کیفیت استفاده کند که به جرات می‌توان گفت کیفیت کلینکر ایران نسبت به کشورهای همسایه که تامین‌ کننده عمده مواد اولیه هستند، به مراتب بهتر است.

 وی تصریح می‌کند: البته این را هم نباید از یاد برد که قطر خود جزو تولید کنندگان سیمان به شمار می‌رود و از آن گذشته امارات متحده عربی نیز سالانه بیش از ۲۰ میلیون تن سیمان و کلینکر به قطر صادر می‌کند. ضمن آنکه عربستان نیز یک سال است صادرات سیمان خود را که پیش از این ممنوع بوده، آزاد کرده است. با این حال معتقدم این تصور که بگوییم این رویداد ورزشی تاثیر آنچنانی بر میزان دپوی سیمان و کلینکر کشور می‌گذارد و باعث رونق این صنعت می‌شود، چندان درست نیست و نسبت به آن خیلی خوشبین نیستم.

 
وی با بیان اینکه کارخانه‌های سیمان ایران از هر فرصتی برای یافتن بازارهای جدید و تقویت آن استفاده می‌کنند، اظهارمی‌کند: این نکته را نیز باید در نظر گرفت که این رویداد ورزشی می‌توانست بر وضعیت دپوی سیمان و کلینکر ایران تاثیرگذار باشد اگر تمایل اقتصادی و سیاسی قطر بیش از این بود. شیخان در ادامه می‌گوید: درحال‌ حاضر سهم ایران از صادرات سیمان و کلینکر به این کشور ۱۲ درصد است که با توجه به اینکه قطر ناچار است از مواد با کیفیتی استفاده کند امیدواریم کلینکر و سیمان ما که از لحاظ قیمت و کیفیت قابل رقابت با همسایگان عرب قطر است، افزایش پیدا کند.

در این‌باره تاجران ایرانی و قطری نیز به رایزنی‌های خود برای افزایش این سهم ادامه خواهند داد. وی می‌افزاید: در این شرایط دولت ایران می‌تواند نقش مثبتی در امضای پروتکل‌های سیاسی و اقتصادی بین ۲کشور ایفا کند و به‌  طور قطع رایزنی دولت در این‌باره بی‌تاثیر نخواهد بود.

 
بازهم دامپینگ چین

 
تشدید ساخت‌وسازهای قطر و تامین زیرساخت‌های جام جهانی در سال ۲۰۲۲م کشورهای خاورمیانه را وارد میدان رقابتی کرده که در این میان صنعت فولاد، سیمان و سنگ ایران هم می‌تواند بیشترین نیاز این کشور را برای رویدادهای ورزشی پیش رو تامین کند. این در حالی است که صاحب‌نظران بخش معدن و صنایع معدنی نیز معتقدند افزایش صادرات و همکاری با قطر مشروط به این است که از یک سو حمایت مورد نیاز دولت و از سوی دیگر بهبود شرایط اقتصادی و وضعیت داخلی بازارها فراهم شود. این در حالی است که تدوین طرح جامع فولاد و در راس آن صادرات‌ محوری واحدهای تولیدی می‌تواند به تقویت ظرفیت‌های صادرات کمک کند.

دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران می‌گوید: تولید کنندگان فولاد از هر مسیری که برای صادرات فولاد باز شود استقبال می‌کنند. رسول خلیفه سلطانی می‌افزاید: ۱/۵ سال پیش با تلاش وزارت صنعت، معدن و تجارت نمایشگاه فولادی در قطر برگزار شد که تولید کنندگان داخلی در آن شرکت کردند و راه‌های فروش و بازاریابی را مورد بررسی قرار دادند به‌ ویژه ذوب‌آهن اصفهان که به شدت در این زمینه تلاش می‌کند. سایر تولید کنندگان نیز فعالیت زیادی در این‌باره دارند اما دامپینگ چین به تمامی تولید کنندگان فولاد دنیا آسیب‌ رسانده و این امر مختص ما نیست.

وی ادامه می‌دهد: وقتی چین در سال۲۰۱۳م بیش از ۱۵۰ میلیون تن فولاد صادر می‌کند که به تنهایی ۱۰برابر تولیدات کشور ما است، طبیعی است نتوانیم حتی در بازار بزرگی مانند قطر که درحال آمادگی برای جام‌جهانی فوتبال ۲۰۲۲م است خیلی حرفی برای گفتن داشته باشیم. دبیر انجمن فولاد در ادامه با بیان اینکه صادرات فولاد خام در ۹ ماه نخست سال‌ جاری ۴۷درصد رشد داشته، تصریح می‌کند: این رشد را به میزان ۳۴ درصد در محصولات فولادی طویل و ۱۳ درصد در محصولات تخت نیز شاهد بودیم.

وی در پاسخ به این سوال که برقراری دوباره جایزه صادراتی برای فولادی‌ها تا چه حد بر افزایش صادرات فولاد تاثیر خواهد داشت، می‌گوید: به‌طور قطع برقراری جایزه صادراتی به رشد و رونق دوباره صادرات فولاد خواهد انجامید و با این اتفاق خیلی به دنبال این نیستیم که به بازار قطر صادرات داشته باشیم بلکه هر مسیری که برای صادرات فولاد باز شود را دنبال خواهیم کرد. خلیفه سلطانی در ادامه بیان کرد: البته تاکنون از بسته حمایتی دولت از صنعت فولاد خبری نیست و مصوبه‌ای نهایی و ابلاغ نشده است.

- محبوبه ناطق-

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان