سال ۲۰۱۵م، سال خوبی برای سنگ‌آهنی‌ها نبود و هرچه از سال گذشت قیمت سنگ‌آهن بیشتر از قبل کاهش یافت و برخی از معادن این محصول معدنی در دنیا را به تعطیلی کشاند.

به گزارش استیل تریدر، این موضوع حتی برای شرکت برزیلی «واله» بزرگترین تولید کننده سنگ‌آهن جهان هم صحت داشت و این شرکت برای آنکه بهای تمام شده محصولات خود را پایین نگه دارد، چندین معدن پرهزینه خود را تعطیل کرد.

در این سال، قیمت ماده اولیه اصلی فولاد یعنی سنگ‌آهن در سالی که گذشت با سقوط ۴۳ درصدی مواجه شد که این روند کاهشی مشابه سال ۲۰۱۴م است. در حال حاضر، قیمت سنگ‌آهن در بازارهای جهانی حدود ۴۰ دلار است. این قیمت درمقایسه با رکورد تاریخی قیمت آن در فوریه ۲۰۱۱م که حدود ۱۹۰ دلار در تن بود و نیز میانگین قیمت ۱۳۵ دلاری در سال ۲۰۱۳م و ۹۷ دلاری در سال ۲۰۱۴م، کاهش چشمگیری را نشان می‌دهد. اما نکته آنجاست که به نظر می‌رسد این وضعیت در امسال میلادی هم ادامه خواهد یافت و نمی‌توان بهبود چندانی در آن مشاهده کرد. این روند نزولی باعث تاثیر در بخش‌های مختلف خواهد شد.

مدیر ریوتینتو و رییس بخش سهام این شرکت اعلام کرد، قیمت حدود ۳۰ دلار را هنگامی که در فوریه ۲۰۱۵م قیمت‌ها ۶۰ دلار بود بسیار عجیب می‌دیدیم. اما اکنون انتظار ما از بازارها کاهش یافته و حتی تصور سنگ‌آهن ۳۰ دلاری دور از ذهن نیست. در این سطح هم چند شرکت بزرگ جهانی می‌توانند به تولید خود ادامه داده و سنگ‌آهن را در این سطح حفظ کنند. بخش صنعت و توسعه استرالیا همچنین کاهش قیمت را ۳ماه پیش اعلام کرده بود.

هفته گذشته بخش صنعت و توسعه دولتی استرالیا اعلام کرد، پایین‌ترین قیمت سنگ‌آهن در دوره ۳ماه آخر ۲۰۱۶م پیش‌ بینی می‌شود و در آن زمان باید انتظار قیمت‌های کف سنگ‌آهن را داشت. مقامات دولتی استرالیا می‌گویند قیمت سنگ‌آهن تا پایان سال ۲۰۱۶م با ۱۹ درصد کاهش تخمین زده می‌شود و بهای این ماده معدنی به حدود ۴۱/۳ دلار در تن در این سال خواهد رسید. گفتنی است، این قیمت با نرخ پیش‌ بینی شده برای سپتامبر ۲۰۱۵ یعنی ۵۱/۲ دلار، کاهش ملموسی را نشان می‌دهد.

 
کاهش قیمت سنگ‌آهن به دلیل کاهش تقاضای چین و افت تدریجی میزان تولید فولاد این کشور بوده است. هر چند با کاهش تولید فولاد در چین، تولید سنگ‌آهن این کشور هم روند نزولی در پیش گرفته و بیشتر نیاز صنعت آنها از طریق بازارهای خارجی (به ویژه استرالیا) تامین می‌شود. صنعت سنگ‌آهن استرالیا تخمین زد که تجارت سنگ‌آهن با ۱/۸ افزایش در سال ۲۰۱۵م به ۱/۴میلیارد تن برسد، که کمترین نرخ رشد از سال ۲۰۰۱م است.

این مرکز پیش‌ بینی کرد، در ۲۰۱۶م به دلیل افزایش تقاضای چین به علت کاهش تولید داخلی آن، تجارت جهانی در زمینه سنگ‌آهن افزایش ۴/۵ درصدی داشته باشد و شاهد رشد تامین سنگ‌آهن از برزیل و استرالیا باشیم.

آغاز خوب، ادامه مبهم

 
هفته گذشته و در آستانه شروع سال ۲۰۱۶م، شاخص قیمت سنگ‌آهن ایران پس از ۹ هفته متوالی سقوط، روند صعودی به خود گرفت و از ۲ هفته پیش تاکنون بیش از ۳دلار به ازای هر تن افزایش یافته است. در این میان سنگ‌آهن ایران نیز که کمتر از ۳ماه پیش قیمت‌گذاری آن از سوی موسسه بین‌المللی متال‌  بولتن آغاز شد، از همان ابتدا پس از یک هفته افزایش قیمت، به مدت ۹ هفته متوالی کاهش را تجربه کرد که این کاهش قیمت ناشی از کاهش قیمت‌های جهانی بود.

اما با افزایش قیمت جهانی سنگ‌آهن، قیمت سنگ‌آهن با درجه خلوص ۶۰ درصد ایران نیز با افزایش همراه بود و متال بولتن شاخص قیمت این سنگ را در ۲۳ دسامبر سال گذشته برابر با ۳۷ دلار و ۴۴ سنت اعلام کرد. این در حالی است که سنگ‌آهن ایران در هفته پیش از آن یعنی ۱۶ دسامبر ۳۵ دلار و ۶۰ سنت قیمت‌ گذاری شده بود.

 
افزایش قیمت سنگ‌آهن ایران در هفته گذشته نیز ادامه یافت و متال بولتن در ۳۰ دسامبر ۲۰۱۵ شاخص قیمت این سنگ را برابر ۳۸ دلار و ۶۷ سنت اعلام کرد که نسبت به ۱۶ دسامبر افزایش یک دلار و ۲۳ سنتی را نشان می‌دهد. این افزایش قیمت در حالی اتفاق افتاد که شاخص قیمت سنگ‌آهن ایران طی ۹ هفته یعنی از ۱۴ اکتبر تا ۱۶ دسامبر از ۵۲ دلار و ۵۰ سنت به ۳۵ دلار و ۶۰ سنت رسیده بود که حاکی از کاهش قیمت حدود ۱۹ دلاری این سنگ طی تنها ۹ هفته است.

خواب بازار تا نیمه اسفند ماه

 
با وجود افزایش نسبی قیمت سنگ‌آهن در هفته گذشته، کارشناسان آن را موقتی می‌دانند. در این‌باره مشاور بین‌الملل خانه اقتصاد ایران عنوان کرد: بازار سنگ‌آهن جهان در همین وضعیت و قیمت کنونی خود (حدود ۴۰ دلار) باقی می‌ماند و تا پس از عید شکوفه‌های چین (۷ تا ۱۳ فوریه؛ ۱۸ تا ۲۴ بهمن) نمی‌توان انتظار تغییر قابل‌توجهی در آن داشت. به‌طور کلی، تا آن زمان نمی‌توان منتظر رونق بازار هیچ کدام از فلزات و محصولات معدنی را داشت. کیوان جعفری طهرانی گفت: دلیل این امر شروع سفرهای چین از یک هفته پیش از عید شکوفه‌ها و جشن سال نوی آنها است. در حال حاضر، هنوز سیستم حمل‌ونقل و ریلی جوابگوی جمعیت بسیار زیاد چین نیست و سفرها زودتر شروع می‌شود.

 
وی افزود: از روز نخست ژانویه تا سوم آن، بازارهای جهانی به‌طور کامل تعطیل بودند و از هفتم فوریه هم جشن شکوفه‌های چین آغاز می‌شود. در این یک ماه ابتدایی سال نمی‌توان انتظار تغییر چندانی در بازار فلزات و محصولات معدنی داشت که دلیل آن هم فصل سرد سال است و پس از آن هم تعطیلات چین شروع می‌شود. در حال حاضر و در فصل زمستان، ساخت‌وساز چندانی وجود ندارد و نمی‌توان انتظار افزایش قیمت محصولات معدنی را داشت.

 
به گفته رییس امور بین‌الملل انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگ‌آهن ایران، البته در سال جاری، زمستان چندانی سردی در چین وجود ندارد و توقف کامل ساخت‌وسازها را شاهد نیستیم ولی به دلیل آلودگی هوا، فعالیت بسیاری از کارخانه‌ها تحت کنترل قرار گرفته و تقاضای قابل‌توجهی برای سنگ‌آهن و دیگر محصولات معدنی وجود ندارد.

جعفری‌طهرانی اظهار کرد: در هر صورت با اتمام تعطیلات در چین و شروع فعالیت‌های اقتصادی، انتظار می‌رود که تا اوایل اسفند یا حتی نیمه آن، به‌تدریج قیمت محصولات معدنی از جمله سنگ‌آهن افزایش یابد. به عنوان مثال به احتمال زیاد سنگ‌آهن ۴۵ دلار در هر تن افزایش قیمت را تجربه خواهد کرد. افزایش قیمت بیش از ۵ دلاری و رسیدن آن به سطوح بالاتر از ۴۵ دلار هم با توجه به شرایط خاص و ایجاد اثر روانی در بازار امکان‌پذیر است. به عنوان مثال در صورتی که برخی از کارخانه‌های فولادسازی چین را از رده خارج کنند، قیمت فولاد و در پی آن سنگ‌آهن روند نزولی به خود خواهند گرفت.

وی در پایان اینگونه نتیجه‌ گیری کرد که رکود موقت در بازارهای معدنی ادامه‌دار تا نیمه اسفند ادامه خواهد داشت. چین نقش تعیین‌ کننده‌ای ایفا می‌کند. این کشور به دلیل تقاضای بسیار زیاد خود، سرنوشت قیمت‌ها را در اختیار خود گرفته و برای پی بردن به آینده بازارهای معدنی باید ابتدا به وضعیت بازار و جامعه چین توجه کرد. اما به طور کلی، قیمت سنگ‌آهن در سال ۲۰۱۶م، می‌تواند بین ۳۵ تا ۴۸ دلار در هر تن باشد و به همین دلیل است که کارشناسان بین‌المللی قیمت ۴۱ دلاری میانگین را برای آن برآورد کرده‌اند. قیمت‌های بالاتر تنها در صورت بروز حوادث و شرایط بسیار خاص در بازار جهانی ممکن است و به هیچ وجه بالاتر از ۵۰ دلار نخواهد رفت.

- مهدی نیکوئی-

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان