صنعت فولاد ایران در حالی روزهای امید و آرزوی خود را برای رسیدن به دوران پساتحریم پشت‌سر می‌گذارد که بازارهای جهانی چشم‌انداز خوبی را به نمایش نمی‌گذارند.

به گزارش استیل تریدر، روند شاخص‌های کالایی در بازارهای تاثیرگذار جهانی نشان می‌دهد که سرمایه‌ها در خطر و رکود جهانی اقتصاد در حال تشدید است. بر این اساس شاخص بازار کالاهای فلزی نیز از روند یاد شده جدا نبوده و حالا شاخص فولاد روی عدد 130 قرار دارد.

 
قرار گرفتن فولاد روی این شاخص به این معنا است که بهای جهانی فولاد به 11 سال قبل یعنی حدود مارس 2004 بازگشته است، با این تفاوت که در 2004 چشم‌انداز آینده مثبت بود و اکنون آینده نامعلوم است و مشخص نیست کاهش قیمت فولاد تا کی ادامه خواهد داشت. اما علت افت شاخص فولاد چه بوده است؟ کارشناسان کاهش بهای نفت را یکی از عوامل تاثیرگذار روی قیمت فعلی فولاد ارزیابی می‌کنند.

به عقیده آنها قیمت حدود 35 دلاری نفت باعث شده است هزینه‌های انرژی در کشورهای تولیدکننده فولاد با کاهش همراه باشد. با وجود تاثیرگذار بودن نرخ نفت، کارشناسان عقیده دارند بهاي فولاد نمي‌تواند فقط تابعي از نرخ نفت باشد و از متغيرهاي ديگري چون نرخ رشد اقتصادي نيز به‌شدت تاثيرپذير است. نرخ رشد اقتصادي يا پيش‌بيني رشد اقتصادي در سال يا سال‌هاي آتي، سیاست‌هاي عرضه و تقاضا و همچنین نرخ سنگ‌آهن از جمله دیگر متغیرهایی هستند كه به‌طور مستقيم بر قيمت فولاد تاثير مي‌گذارد.

با تمام این تفاسیر نمی‌توان منکر تاثيرهای آني فولاد از قيمت نفت شد. اما قیمت فولاد در بازار داخلی تا چه میزان از قیمت‌های جهانی تاثیر می‌پذیرد؟ آیا قیمت تمام شده فولاد در ایران مانند آنچه در دنیا رخ می‌دهد از معیارهایی مانند نرخ نفت یا نرخ رشد اقتصادی تاثیر می‌پذیرد؟ یک کارشناس بورس کالا می‌گوید: بازار فولاد ایران معمولا با تاخیری 10 تا 15 روزه از قیمت‌های جهانی تاثیر می‌گیرد اما اتفاقی که در اینجا رخ می‌دهد این است که فولادسازان با وجود ثابت بودن هزینه‌های تولید در کشور، مجبور به کاهش قیمت‌ها و همگامی با قیمت‌های جهانی هستند.

بر این اساس فولادسازان در حالی ناگزیر از تبعیت از قیمت‌های جهانی هستند که به گفته کارشناسان بسیاری از فولادسازان از نظر سوددهی در نقطه سر به سر یا زیان قرار دارند. آن‌طور که نگاهی به قیمت‌های جهانی نشان می‌دهد، قیمت شمش سی‌ای اس (كشورهاي تازه استقلال يافته و مشترك‌المنافع از شوروي سابق مانند اوکراین، روسیه، قزاقستان، بلاروس) در آخرین تغییرات با 2 دلار کاهش به رقم 253 دلار در هر تن برای تحویل در بنادر دریای سیاه رسیده است.

این قیمت به این معناست که نرخ این ماده اولیه برای تولید محصولات فولادی با احتساب نرخ ارز، هزینه حمل و تعرفه در مرزهای کشور به حدود 1076 تومان در هر کیلو می‌رسد. این رقم به روشنی از قیمت 1150 تومانی شمش تولید داخل فاصله چشمگیری دارد که با توجه به تعرفه پایین این کالا می‌تواند واردات آن را توجیه‌ پذیر کند. این قیمت برای شمش سی‌ای اس در حالی وجود دارد که شمش‌های تولید چین با قیمت‌هایی به مراتب ارزان‌تر در بازارهای جهانی در حال عرضه هستند.

راه نجات از موج کاهش قیمت چیست؟

 
روند کاهشی قیمت‌های جهانی محصولات فولادی در حالی همچنان ادامه دارد که به نظر می‌رسد دولت و فولادسازان ناچار باید اقدامی برای مقابله با این موج در پیش گیرند. صنعت فولاد در حالی در این بزنگاه قرار گرفته است که به علت کاهش قیمت‌های جهانی، نرخ محصولات وارداتی به کشور به مراتب ارزان‌تر از محصولات داخلی تمام شده و واردات را توجیه‌ پذیر می‌کند. با توجه به قیمت‌های فعلی فولاد در بازارهای جهانی و همچنین نیاز دولت به کسب درآمد از دریافت تعرفه‌های واردات، به نظر می‌رسد در آینده‌ای کوتاه‌ مدت شاهد سیل واردات کالاهای فولادی به کشور باشیم.

یک کارشناس صنعت فولاد با اشاره به این نکته که به‌ دلیل اتکا ایران به درآمدهای نفتی، با افت قیمت نفت ما شاهد کاهش هزینه‌های انرژی در کشور نیستیم، می‌گوید: در ایران روندی که اتفاق می‌افتد عکس چیزی است که در دنیا شاهد آن هستیم، زیرا دولت برای جبران کاهش قیمت نفت به عنوان منبع درآمد خود مجبور به فروش انرژی با قیمتی بالاتر در بازار داخلی است بر این اساس تولیدکنندگان نمی‌توانند چندان به کاهش هزینه انرژی امیدوار باشند. رضا زائر حیدری می‌گوید: در ایران هزینه‌های تولید مدام با رشد همراه هستند، برای مثال در ابتدای هر سال تمام هزینه‌های تولیدکنندگان با 20 درصد افزایش همراه می‌شود که هزینه‌های انرژی نیز از جمله آنها هستند.

در حال حاضر میلگردهای آجدار BS 500 (میانگین سایز16) حدود 245 دلار در فوب چین قیمت می‌خورد. با در نظر گرفتن تعرفه فعلی واردات، قیمت تمام شده این کالا در بندرعباس یا بندر امام با احتساب هزینه‌های تخلیه، عوارض و هزینه‌ بندری حدود 1160 تومان در هرکیلو تمام خواهد شد. زائرحیدری در ادامه با اشاره به پایین‌تر بودن قیمت کالاهای فولادی وارداتی می‌گوید: به نظر می‌رسد حالا عده‌ای در حال حساب و کتاب کردن میزان سود واردات فولاد به کشور هستند، با این تفاسیر بعید نیست که بین یک تا دو ماه آینده شاهد موج واردات کالاهایی به کشور باشیم که تعرفه‌های فعلی به هیج عنوان مانعی تاثیرگذار برای ورود آنها به کشور نیست.

به گفته فولادسازان بسیاری از واحدهای تولیدی حالا و در بهترین شرایط در نقطه سر به سر قرار دارند و بسیاری دیگر از واحدها نیز با زیان به تولید خود ادامه می‌دهند. این شرایط در حالی بر واحدهای تولید فولاد کشور حاکم است که بازار داخلی در راکدترین حالت خود قرار دارد. پیش‌بینی کارشناسان این است که با ادامه داشتن کاهش نرخ‌های جهانی، خطر واردات در کمین بازار و تولید کم‌جان داخلی فولاد قرار گرفته است.

حال با تمام این تفاسیر باید دید آیا فولادسازان درحالی‌که هزینه‌های تولید آنان ثابت است قادر به کاهش بیشتر قیمت‌ها برای رقابت با تولیدات فولادی خارجی و حفظ بازار داخلی خواهند بود یا دولت در فرصت باقی‌مانده اقدام به افزایش تعرفه‌های واردات یا اعمال سیاست‌هایی برای حفظ تولید و بازار داخلی خواهد کرد.

- سارا مالکی-

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان