حوادث معدنی تمام شدنی نیست. این بار تغییرات زمین‌ شناختی که از کنترل انسان خارج است اتفاقی را برای معدن زغال‌سنگ نگین طبس رقم زد که خوشبختانه این بار ختم به خیر شد و کارگران گرفتار به سلامتی از معدن خارج شدند.

به گزارش استیل تریدر، تغییرات تکتونیکی زمین در این معدن منجر به ریزش دیواره معادن شده و شرایط امن برای اجرای فعالیت‌های معدنی را از بین برد و کارگران را محصور کرد. تغییرات زمین باعث شد تا آب‌های جمع شده در بالای تونل به سمت پایین هجوم آورده و باعث ریزش معدن شود. به گفته برخی شاهدان عینی این حادثه منجر به گرفتارشدن تعدادی از معدنکاران شد که با همت تیم‌های امداد توانستند نجات یابند.

هجوم آب به تونل

 
مرتضی جلالی، رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان طبس درباره حادثه معدن نگین طبس اظهار کرد: ساعت ۳: ۳۰ دقیقه ۲۴ مهر در معدن نگین طبس ۹ کارگر در سینه کار معدن بودند و بعد از اتمام کار، ۵ نفر از معدن خارج شده و ۴نفر بعدی که قصد خروج از معدن را داشتند ناگهان با ریزش کارگاه و بسته شدن ورودی آن امکان خروج نیافتند و در معدن حبس شدند. کارگران دیگر بعد از گذشت به طور تقریبی یک ساعت در کنترل انجام شده متوجه شدند ۴ کارگر دیگر از معدن خارج نشدند.

 
او با بیان اینکه به محض متوجه شدن این موضوع و نبودن این افراد موضوع را پیگیری کردند گفت: مسئولان بلافاصله بعد از متوجه شدن ماجرا به سرعت وارد عمل شده و در محل کارگاه حضور پیدا کردند. هجوم حدود ۵۰۰ تا ۶۰۰ متر مکعب آب در این معدن دلیل اصلی ریزش سنگ‌ها از بالا و بسته شدن معدن بود.

 
جلالی گفت: خوشبختانه کارگران در بخشی از تونل قرار گرفته بودند که از ریزش به دور مانده بود. کارگاه اصلی محوطه‌ای به مساحت ۱۰۰متر بود که بعد از ریزش سنگ‌ها ابتدا و انتهای آن بسته شد و تنها ۳۰متر از این کارگاه یعنی میانه آن باقی ماند که کارگران در این قسمت قرار گرفته بودند.

 
جلالی درباره اجرای عملیات نجات و رهایی از معدن گفت: از ساعت ۶ صبح فعالیت برای نجات معدنکاران آغاز شد و مسئولان اداره صنعت، معدن و تجارت و اداره کار شورای تامین شهرستان طبس همگی حضور پیدا کردند. تیم امداد و نجات معدن نگین طبس نیز از ساعت ۶: ۳۰ فعالیت خود را برای باز کردن راه دسترسی جدیدی آغاز کردند. البته به‌ طور همزمان تیم‌های امداد و نجات زغال‌سنگ «پروده» و شرکت «معدنجو» نیز به کمک آنها آمده و کار را آغاز کردند.

او اظهار کرد: تشکیل اتاق بحران با حضور کارشناسان باتجربه برای تصمیم‌ گیری انتخاب روش و راهکارها برای ایجاد راه جدید و نجات افراد محبوس شده از دیگر اقدامات انجام شده برای این حادثه بود. در این جلسه تمامی احتمال‌ها و نیاز به اکسیژن کارگران محبوس مد نظر بود و برنامه‌ریزی‌های لازم انجام شد تا بعد از ۸ ساعت کار مداوم و پیوسته توانستند راه جدید به سمت کارگران زده و آنها در ساعت ۲ بعدازظهر و بعد از ۱۰ ساعت حبس نجات پیدا کردند. در واقع اقدام به موقع تیم‌های امداد ونجات برای رهایی کارگران معدنی، همچنین حضور مسئولان در محل حادثه از موارد مهمی بود که می‌توان به آن اشاره کرد.

 
جلالی بر این باور است که لطف خداوند باعث نجات ۴ کارگر و زنده ماندن این افراد بود. زیرا اگر ۳یا ۴ متر جلوتر قرار داشتند تونل و سنگ‌ها روی آنها ریزش می‌کرد و حادثه تلخی رقم می‌خورد.

 
اختصاص بخشی از حقوق دولتی برای تامین امنیت

 
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان طبس عنوان کرد: بعد از خروج کارگران از معدن، به دلیل مهم بودن حادثه جلسه‌ای درباره اینکه چگونه می‌توان از وقوع این اتفاقات جلوگیری کرده و گروه‌های امداد و نجات معادن را نیز تقویت کرد، برگزار شد.

 
جلالی افزود: مجموعه زغال‌ سنگ طبس حدود ۷۵درصد ذخایر زغال‌ سنگ کشور را در اختیار دارد و معادن بسیاری هم در این منطقه در حال فعالیت هستند و در آینده به تعداد آنها افزوده خواهد شد. بنابراین باید توجه بیشتری در زمینه تجهیزات و تامین زیرساخت‌های این معادن داشت. یکی از راهکارها برای این موضوع اختصاص بخشی از حقوق دولتی برای ایجاد زیرساخت‌ها به ویژه در بحث ایمنی معادن است. همچنین در نظر گرفتن تجهیزات بیشتر برای تیم امداد و نجات معدن می‌تواند در مواقع بحرانی و اتفافات ناگهانی، شرایط مناسبی برای امداد رسانی فراهم کند.

 
رییس اداره صنعت، معدن و تجارت شهرستان طبس بر این باور است که مجموعه معادن زغال‌ سنگ در صورتی که در اختیار دولت قرار بگیرند هم باعث یکدست شدن طرح توسعه این ماده معدنی خواهد شد و هم در شرایط بحرانی و حادثه‌ها امکان امداد رسانی به آنها آسان‌تر خواهد بود.

خوش شانسی معدنکاران

 
مهدی مهدی‌زاده، عضو هیات مدیره نظام مهندسی معدن و مسئول امور بهره‌ برداری معادن خراسان شمالی درباره اتفاق رخ داده در معدن زغال‌ سنگ نگین طبس اظهار کرد: جمع شدن آب در لایه‌های بالایی و هجوم آن به کارگاه دلیل اصلی ریزش تونل و بسته شدن آن بود اما خوشبختانه هجوم آب در ۱۵ متری پایین کارگاه اتفاق افتاده و این در حالی بود که کارگران در قسمتی بالاتر قرار داشته و از هجوم آب و سنگ‌ها در امان ماندند. او در ادامه گفت: تیم امداد و نجات معدن نگین و معادن همجوار به سرعت وارد عمل شدند و معدنکاران را از تونل خارج کردند. البته نباید حضور یک استادکار باتجربه را در بین افراد محبوس شده برای موفقیت عملیات نادیده گرفت.

 
مهدی‌زاده با بیان مثالی دلیل ریزش معدن را اینگونه بیان کرد: زمانی که بلایای طبیعی همچون زلزله اتفاق می‌افتد، مسئولیت یا مقصری برای آن وجود ندارد. در معادن زغال‌ سنگ نیز آب گرفتگی در برخی مواقع اتفاق می‌افتد. در بالاسر این تونل که چندین سال پیش حفر شده، یعنی ۸ متر بالاتر از سقف تونل، یکسری باندهای آهکی و ماسه سنگی برای نگه‌ داشتن و جلوگیری از نفوذ آب به لایه‌های پایینی ساخته شده است.

با رخ دادن مسائل تکتونیکی یا فشارهای زمین شناختی و با ایجاد کوچک ترین شکست، لایه‌ها تحت‌ تاثیر این فشار قرار گرفته و به یکباره آب‌های جمع شده پشت این باندها به داخل تونل سرازیر شده و در نتیجه با خود مقادیر بسیاری سنگ و گل به داخل تونل‌های معدن می‌برد و آن را پر می‌کند.

 
او ادامه داد: در حادثه معدن نگین طبس نیز دقیقا همین اتفاق رخ داده بود. در این معدن که در عمق ۲۰۰متری زمین قرار دارد نیز آب در لایه‌های بالایی آن در میان سنگ‌ها جمع شده و بر اثر تغییرات زمین‌ شناسی، لایه‌ها شکسته شده و بسته شدن تونل را با اب و سنگ رقم زده است. مهدی زاده عنوان کرد: برخی اوقات با وجود رعایت تمام اصول ایمنی در معادن حوادث غیرمترقبه رخ می‌دهد و نمی‌توان کسی را مسئول این حوادث دانست.

- نرگس قیصری-

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان