گرینلند یکی از بزرگترین جزیره‌های کره زمین است که ذخایر معدنی آن به دلیل نزدیکی به قطب شمال، تاکنون مورد بهره‌برداری قرار نگرفته‌اند. با این حال، ۲ اتفاق منجر به آن شد که به‌تدریج توجه به منابع معدنی آن مدنظر دولت بزرگترین جزیره جهان قرار بگیرد.

به گزارش استیل تریدر، نخستین اتفاق، استقلال این ناحیه از پادشاهی دانمارک بود که در سال ۲۰۰۹م اتفاق افتاد. رویداد بعدی هم آب شدن تدریجی برف‌ها و یخچال‌های گرینلند بود که زمین‌های خشک قابل معدنکاری بیشتری را پدید می‌آورد. اکنون، آغاز راه بهره‌ برداری از ذخایر سرشار این سرزمین است؛ راهی که البته بدون دست‌انداز نیست و موانع زیادی بر سر راه آن قرار داد.

چگونه معدنکاری برای گرینلند اهمیت یافت؟

 
داستان به سال ۲۰۰۸م بازمی‌گردد. در آن سال، مرکز زمین‌ شناسی امریکا از ذخایر نفت و گاز فراوان گرینلند پرده برداشت.حمایت‌های سیاسی مختلفی از توسعه صنعت معدنکاری ملی گرینلند انجام شد. سال ۲۰۰۹م و استقلال یافتن این کشور از دانمارک هم شرایط را مساعدتر کرد تا آوای استقلال سیاسی و اقتصادی از گوشه و کنار این سرزمین شود.

 
به‌ تدریج اکتشاف‌های دیگری برای یافتن ذخایر معدنی مختلف انجام و مشخص شد که گرینلند، موهبت‌های معدنی زیادی از سنگ‌آهن، مس، روی، سرب، اورانیوم، فلورید، طلا، یاقوت و عناصر نادر خاکی (مورد استفاده در برخی صنایع مانند تولید تلفن همراه، پنل‌های خورشیدی و توربین‌های بادی) دارد. کشف این منابع باعث شد که تمام احزاب سیاسی اصلی گرینلند، به اتفاق آرا از توسعه صنعت معدن این کشور حمایت کنند، صنعتی که می‌تواند باعث درآمدهای زیادی برای دولت و ساکنان محلی شود، وضعیت اشتغال را بهبود دهد، استقلال مالی را تقویت کند و اقتصاد در حال رکود گرینلند را رونق بخشد.

با این حال، سخنانی مانند این موضوع که فعالیت‌های معدنی منجر به افزایش دمای قطب و ذوب شدن ذخایر یخ و یخچال‌های طبیعی این کشور می‌شود، باعث شد که وحدت عقیده شهروندان گرینلند از بین برود.

 
مخالفت‌های مردم و فعالان زیست‌ محیطی

 
تاکنون بسیاری از ساکنان این کشور و فعالان زیست‌ محیطی آن نگرانی‌های خود را از فعالیت‌های معدنکاری و گسترش آن در نقاط مختلف سرزمین خود ابراز کرده‌اند. هر چند این مخالفان هم از ارزش منابع طبیعی گرینلند خبر دارند، هزینه‌ها و مخاطرات معدنکاری را بسیار بزرگ می‌دانند. آنها نگران هستند که معدنکاری و استخراج مواد معدنی منجر به پیامدهای زیست‌محیطی مانند آلودگی، رادیواکتیویته شدن محیط و در خطر افتادن تنوع زیستی شود. یکی از شهروندان گرینلند به نام «آپاثه دویسمه» نگرانی خود را از به خطر افتادن صنعت گردشگری این کشور اعلام می‌کند.

او می‌گوید: «افرادی که به گرینلند سفر می‌کنند، به دنبال مناظر طبیعی و تجربیاتی ناب و بکر هستند. کشور ما، آخرین نقطه از زمین است که تاکنون آلودگی به آن نرسیده است. در صورتی که هر نوع آلودگی رادیواکتیو در آن مشاهده شود، علاقه گردشگران به کشور ما از بین خواهد رفت. »

 
با این حال، مخالفت‌های داخلی، تنها مانع توسعه معدنی گرینلند نیست. معادن گرینلند دچار موانع ژئوپولیتیک و اقتصادی مختلفی هم هستند. به عنوان مثال، در مطالعه‌ای که به تازگی انجام شده و مرکز زمین‌ شناسی امریکا اجرای آن را بر عهده داشته، برآورد شده که مقدار ذخایر نفت و گاز مناطق قطبی شمال به ۱۰۰ میلیارد دلار می‌رسد. با این حال، در صورتی که استخراج آنها باعث گرم‌تر شدن زمین شود، نباید مورد بهره‌برداری قرار بگیرند. وضعیت سایر ذخایر معدنی هم به همین صورت است و نهادهای بین‌المللی و سیاست گذاران زیست‌ محیطی برای اطمینان یافتن از اینکه میانگین دمای کره زمین در سطح مطلوب ۲ درجه باقی می‌ماند، بر فعالیت‌های معدنکاری گرینلند نظارت خواهند داشت.

 
نه سیخ می‌سوزد و نه کباب!

 
با این حال، مدیر فعالیت‌های معدنی و انرژی گرینلند، «ایب لارسن»، معتقد است که می‌توان در کنار استخراج منابع معدنی غنی کشور، به اصول زیست‌ محیطی و توسعه پایدار، وفادار ماند. وی درباره نگرانی شهروندان گرینلند و فعالان زیست‌ محیطی درباره استخراج منابع معدنی و به‌ویژه ذخایر اورانیوم و عناصر نادر خاکی می‌گوید: «کشورهایی مانند کانادا و فرانسه، معادن اورانیوم زیادی دارند و با این حال، به دلیل انجام اقدامات ایمنی با هیچ مشکلی مواجه نبوده‌اند.

اگر آنها می‌توانند چنین کنند، ما هم می‌توانیم این تجربه را در گرینلند تکرار کنیم؛ می‌توانیم بهترین استانداردهای زیست‌ محیطی را تعیین کرده و با عملکرد خود به آنها دست پیدا کنیم. » با این حال، هنوز هم برای بسیاری از کارشناسان و افراد، آینده بخش معدن گرینلند در هاله‌ای از ابهام است. آیا دولت این کشور می‌تواند با توسعه بخش معدنی، اقتصاد ساکن و منجمد خود را رونق ببخشد یا فعالان زیست‌ محیطی دیدگاه‌ها و نظرات خود را تحمیل خواهند کرد؟

 
اختلاف‌های تمام نشدنی فعالان زیست‌ محیطی و معدنی

 
کشمکش‌های فعالان زیست‌ محیطی و طرفداران توسعه معدنی در گرینلند، نخستین موردی نیست که تاریخ به چشم می‌بیند. چنین مشاجراتی همواره وجود داشته و در آینده هم تکرار خواهد شد. مسئول ایمنی و «اچ‌اس‌ای» شرکت مهندسی معادن و فلزات «ام ام ای» وابسته به ایمیدرو در این‌باره به صمت گفت: معدن و فعالیت‌های معدنی، اساس توسعه و فعالیت‌های اقتصادی بشر هستند و نمی‌توان آنها را متوقف کرد. مهشید مرادی ادامه داد: برآورد شده که هر فرد امریکایی در طول زندگی خود حدود ۳/۱۱ میلیون تن فلزات و مواد معدنی مختلف استفاده می‌کند. این موضوع لزوم توجه به بهره‌برداری از معادن را نشان می‌دهد و اینکه بدون آنها نمی‌توان نیازهای انسان امروز را تامین کرد.

منابع معدنی یکی از ۳ نیاز اصلی توسعه و رشد اقتصادی است.

 
وی افزود: با این حال باید برای کاهش آلودگی‌ها و بهره‌ برداری پایدار از آنها قدم برداشت. معادن در مقایسه با بسیاری از صنایع، آلودگی‌ها و تاثیرات زیست‌ محیطی کمی دارند. صنایعی مانند فولاد و نفت بیشترین آلودگی‌ها و تاثیرات زیست‌ محیطی را بر جای می‌گذارند اما به دلیل درآمدهای بالای آنها در اقتصاد کشورهایی مانند ایران، مبارزه با این آلودگی‌ها به‌ طور جدی انجام نمی‌شود.

 
مرادی در پایان اینگونه نتیجه‌ گیری کرد که در صورت برنامه‌ریزی صحیح و انجام اقدامات مناسب می‌توان ضمن آنکه مواد معدنی مورد نیاز جوامع بشری را در کشورهای مختلف تهیه کرد، از حفظ کیفیت محیط‌ زیست و پیشگیری از آلودگی‌های مختلف هم مطمئن شد. انجام این کار در مناطق گرم و مرطوب دشوارتر است ولی در هر صورت شدنی است و می‌توان راهکارهایی برای هر مورد خاص پیدا کرد.

- مهدی نیکوئی-

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان