منابع معدنی جهان در حال کاهش هستند. نخستین نشانه این موضوع، کاهش عیار معادن و پیدا نشدن ذخایر جدید برای جایگزین کردن آنها با معادن قدیمی است.

به گزارش استیل تریدر، هر چند این موضوع برای تمام مواد معدنی مشاهده نمی‌شود، بسیاری از محصولات با آن درگیر هستند؛ به‌ ویژه آنکه معادن کنونی فلزات پرکاربردی مانند مس و طلا تا چند سال دیگر به شدت کاسته می‌شوند و قیمت‌های جهانی محصولات روندی صعودی را در پیش خواهند گرفت.

شرکت‌های معدنی جهان برای تامین کسری عرضه، چه راهکاری را در پیش خواهند گرفت و چگونه از فرصت‌های آینده بازار که ناشی از افزایش شدید قیمت‌ها است، بهره خواهند برد؟ پیش از برداشتن هر قدمی، شرکت‌های معدنی باز هم به باطله‌ها و معادن قدیمی برمی‌گردند تا از باطله‌هایی که زمانی رها شده بودند و اکنون ارزش اقتصادی یافته‌اند، استفاده کنند.

از دیگر راهکارهایی که شرکت‌های معدنی مختلف در پی سنجیدن جوانب آن هستند، معدنکاری فضایی است. اما این گزینه هنوز، تبدیل به اولویت شرکت‌ها نشده است. برای معدنکاری در سیاره‌ها و سیارک‌های دیگر نیاز به فناوری‌های پیشرفته بسیاری وجود دارد و هنوز هم موانع بسیاری از نظر فنی، اقتصادی و حتی قانونی برای این مسئله وجود دارد. کارشناسان معتقدند که شروع این شیوه معدنکاری، تا چند دهه دیگر امکانپذیر نخواهد بود. ضمن آنکه معدنکاری در سیاره‌های دیگر فقط برای منابع معدنی کم‌ مصرف و پرارزش به‌ صرفه خواهد بود.

نگاه به آب‌های آزاد

 
با وجود آنکه بهره‌ برداری از باطله‌ها و معادن قدیمی، اقتصادی‌ترین راه معدنکاری در سال‌های آینده و معدنکاری در فضا، بلند پروازانه‌ ترین آنها است، کشورها و شرکت‌های معدنی صاحب فناوری به دنبال راه‌هایی عملی‌تر و زودبازده‌تر هستند. یکی از مهم‌ترین انتخاب‌های آنها، سفر به زیراقیانوس‌هاست. آنها اکنون که منابع سرزمین‌شان در حال پایان یافتن است، چشم‌ شان را به آب‌های آزاد دوخته‌اند؛ آب‌هایی که براساس قوانین بین‌ المللی متعلق به هیچ کشوری نیست و آنها می‌توانند اقدام به بهره‌ برداری از این منابع گسترده کنند.

 
هر چند بسیاری از دانشمندان می‌گویند که «اطلاعات بشر از کف اقیانوس‌ها بسیار کمتر از اطلاعات آنها از فضاست»‌ به نظر می‌رسد که فناوری راه استخراج را هموار می‌کند. تا مدت‌ها به دلیل فشار آب بسیار بالا در عمق زیاد اقیانوس‌ها، محیط به شدت داغ و اسیدی، تاریکی مطلق و مشکلات بسیار دیگر، امکان سفر به کف اقیانوس‌ها وجود نداشت.

اما اکنون این آرزو تا حدی به واقعیت نزدیک‌تر شده است؛‌ هر چند هنوز هم نمی‌توان تا اعماق زیاد اقیانوس‌ها سفر کرد اما احتمال آن بیشتر از قبل شده است. نزدیک به ۱۰ سال است که یکی از شرکت‌های معدنی کانادا «ناتیلوس مینرالز» تحقیقات خود را برای استخراج منابع زیر آب شروع کرده است.

منابع معدنی از جمله مس و طلا در بخش‌های از اقیانوس‌ها بیشتر مشاهده می‌شود که در آنها فعالیت‌های زیرزمینی و آتشفشانی فعال وجود دارد. در حال حاضر ۲ منطقه از اقیانوس‌ها بیشترین ذخایر طلا و مس را در خود جای داده‌اند: نخست میانه اقیانوس اطلس که گسل سراسری آن منابع زیرزمینی را به سطح می‌آورد و منطقه دوم، آب‌های منطقه اقیانوسیه و حوالی استرالیا است. در این منطقه هم به دلیل فعالیت‌های زیاد زمین، منابع زیادی را می‌توان مشاهده کرد.

این منطقه عمق آب بسیاری کمتری نسبت به اقیانوس اطلس دارد و انتظار می‌رود که فعالیت‌های معدنی دریایی آینده در این منطقه تمرکز بیشتری پیدا کنند. این مسئله به‌ ویژه با رونمایی «ناتیلوس مینرالز» از نخستین ماشین معدنکاری آب‌های عمیق خود، جدیت بیشتری یافته است. ساخت این ماشین هفته گذشته به پایان رسید و گفته می‌شود که به زودی ۲ ماشین دیگر هم به دارایی‌های این شرکت افزوده می‌شود. با این وضعیت، به زودی معدنکاری در آب‌های عمیق اقیانوسی آغاز خواهد شد.

 
در هر صورت هنوز هم فعالان محیط‌ زیست مخالفت‌های جدی خود را با آن ادامه می‌دهند و آثار منفی آن بر محیط اطراف به‌ طور کامل مشخص نیست. با این حال می‌توان با اطمینان گفت که بهره‌برداری از منابع معدنی اقیانوس‌ها در بین سایر گزینه‌ها بیشترین اثرات زیست‌محیطی را بر جای خواهد گذاشت اما مزایای آن هم قابل توجه است.

توجه به قطب جنوب و شمال

 
نگاه فرامرزی کشورها برای یافتن منابع معدنی ارزشمند، محدود به آب‌های آزاد نمی‌شود و مناطق قطبی را هم در برمی‌گیرد. این مناطق سفید پوش به دلیل آنکه، بکر و دست‌نخورده هستند، منابع بسیاری را در خود جای داده و با کاهش ذخایر معدنی سایر کشورها، توجه بیشتری به خود معطوف می‌کنند. براساس آخرین مطالعات، میزان ذخایر موجود در این ۲ منطقه تا ۳۰ درصد از منابع معدنی کل کره زمین هم تخمین زده شده است.

 
چین یکی از نخستین کشورهایی است که برای معدنکاری در قطب شمال اشتیاق نشان داده است. تعداد مراکز تحقیقاتی این کشور در هر ۲ قطب شمال و جنوب در حال افزایش است و بنا به تعبیر وب‌ سایت تخصصی «ماینینگ» به دنبال مطرح کردن خود به عنوان «قدرت قطب شمال» است. با این حال، اقدامات این کشور به تحقیقات و پژوهش‌های قطبی منحصر نشده و بنابر اعلام خود چین، آنها در حال ساخت یک کشتی یخ‌ شکن جدید برای حضور در پهنه‌های قطبی هستند. با این شرایط، می‌توان انتظار داشت که فعالیت‌های معدنکاری در قطب شمال و جنوب به زودی وارد مرحله جدیدی شود.

با این حال، مشکلاتی برای این معدنکاری وجود دارد. شرایط دشوار اقلیمی و کمبود آب، تمامی فعالیت‌های معدنی را با مشکل مواجه می‌کنند. با این حال، به دلیل ارزش اقتصادی منابع نهفته زیر این پهنه‌های برف و یخی، دانشمندان و شرکت‌های مختلف، راه‌هایی برای حل این مشکلات پیدا می‌کنند. به عنوان مثال، تعدادی از شرکت‌های فعال در گرینلند یا آلاسکا، از ذوب یخ و برف یا حفاری آنها برای رسیدن به آب‌های سرد پنهان در زیر این لایه‌های یخی استفاده می‌کنند.

اما مشکل اصلی به اینجا ختم نمی‌شود. مخالفت‌های بین‌المللی مختلف مانعی بر معدنکاری در مناطق قطبی است. بسیاری از دانشمندان معتقدند، با حفاری‌های گسترده در این مناطق و از بین رفتن ذخایر برف و یخ، زمین با سرعت بسیار بیشتری گرم می‌شود و عواقب آن دامنگیر کل نسل بشر می‌شود. با این حال این مخالفت‌ها ممکن است نتوانند مانع فعالیت اقتصادی انسان شوند و به جای آن، راهکارهایی برای حفاظت از زمین و دمای آن پیدا کنند.

- مهدی نیکوئی-

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان