تعیین قیمت فولاد اگرچه تابعی از تقاضا در بازار، قیمت‌های جهانی و هزینه‌های تولید است، اما به نظر می‌رسد حالا این رکود است که نقش اصلی را در تعیین قیمت محصولات فولادی ایفا می‌کند.

به این ترتیب می‌توان مشاهده کرد در شرایطی که معاملات بازار در کمترین سطح خود قرار دارند، قیمت‌ها هر روز با شکنندگی بیشتری همراه می‌شوند. تلاش تولید کنندگان برای کاهش قیمت‌ها به منظور جلب مشتری تا آنجا ادامه دارد که طی روزهای گذشته برخی فولاد سازان قیمت محصولات خود را بدون احتساب 9 درصد ارزش افزوده اعلام کرده‌اند تا مشتری‌های بیشتری به سمت خود جلب کنند. این اقدام در حالی از سوی برخی تولید کنندگان ادامه دارد که در نهایت و پس از انعقاد معامله، طرف خریدار از پرداخت 9 درصد ارزش افزوده ناگزیر است.

اما تلاش برای کاهش هرچه بیشتر قیمت‌ها در حالی ادامه دارد که به نظر می‌رسد عدم صدور فاکتور برای کالای خریداری شده نیز راهکاری وسوسه‌ انگیز به نظر برسد. این وسوسه برای پرداخت نکردن 9 درصد مالیات ارزش افزوده در حالی وجود دارد که به عقیده رئیس اتحادیه آهن فروشان می‌تواند مشکلات فراوانی بر سر راه طرفین چنین معامله‌هایی قرار دهد. محمد آزاد هشدار می‌دهد که فعالان بازار برای کاهش قیمت‌ها به سمت چنین راهکارهایی نروند.

اما مسابقه‌ای که برای کاهش قیمت‌ها آغاز شده است، در شرایطی وجود دارد که اصولا برای تعیین قیمت راهکارهایی در بازار یا کارخانه وجود دارد.

تعیین قیمت بر‌اساس هزینه تمام شده یکی از روش‌های رایجی است که برای به دست آوردن ارزش یک کالا مورد استفاده قرار می‌گیرد. برای مثال هزینه‌های دستمزد، مواد اولیه، انرژی و هزینه‌های سربار از جمله فاکتورهای تاثیرگذار در تعیین قیمت یک کالا هستند. در کنار این روش، اما توجه به هزینه تمام شده کالاهای وارداتی نیز یکی دیگر از روش‌هایی است که برای تعیین قیمت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

این روش برای رسیدن به قیمتی متعادل در بازار نیز به کار گرفته می‌شود و بر اساس آن تولید کنندگان داخلی در رقابت با قیمت کالای وارداتی قیمت خود را تنظیم می‌کنند. برای مثال چنانچه قیمت فولاد تولید داخل از قیمت محصولات وارداتی بیشتر باشد، واردات با رشد همراه خواهد شد در چنین شرایطی تولید کنندگان فولاد داخلی برای حفظ سهم خود از بازار به رقابت با قیمت‌های وارداتی خواهند پرداخت.

اما این روزها و با وجود آنکه کارشناسان چندین بار قیمت‌های بازار را در کف اعلام کرده‌اند، باز هم تحرکاتی برای کاهش بیشتر قیمت‌ها از سوی عرضه‌ کنندگان محصولات فولادی به بازار انجام شده است. حال این سوال مطرح است که اصولا ساز و کار تعیین قیمت محصولات فولادی در ایران بر چه اساسی است؟ سوال دیگری که در این میان مطرح می‌شود اینکه رقابت برای کاهش قیمت محصولات فولادی تا چه زمانی در بازار ادامه خواهد یافت و در صورت ادامه این تلاش، چه سرنوشتی در انتظار صنعت فولاد خواهد بود؟

کیفیت، فاکتوری تعیین‌ کننده برای تعیین قیمت

«قیمت فروش در بازار طبیعتا می‌تواند بر اساس عرضه و تقاضا تعیین شود، اما در شرایطی که عرضه و تقاضای واقعی وجود داشته باشد»، این را معاون بازاریابی و فروش ذوب‌ آهن اصفهان می‌گوید و تاکید دارد اگرچه این روش مکانیزم خاص بازارهای رقابتی و آزاد است، اما در ایران نیز تا حدودی رعایت می‌شود و تاثیرگذار است.

نعمت‌ الله محسنی با اشاره به اینکه بورس کالا نیز می‌تواند محل مناسبی برای کشف قیمت‌ها باشد می‌گوید: عملکرد بورس کالا در این زمینه قابل قبول است، اما نکته‌ای که باید به آن توجه شود تاثیر کیفیت‌های متفاوت در تعیین قیمت است.

محسنی در ادامه با تاکید بر اینکه کیفیت محصولاتی که حالا در بازار وجود دارند بسیار متفاوت است، می‌گوید: استاندارد بودن محصولات بسیار مهم است، اما این اهمیت در حالی وجود دارد که در برخی مواقع با اعلام یک قیمت ارزان برای کالایی بدون کیفیت، تمام بازار و سیستم عرضه و تقاضا تحت تاثیر قرار می‌گیرد این در حالی است که قیمت محصولات با کیفیت اصولا بیشتر از محصولاتی است که از استاندارد کافی برخوردار نیستند.

اشاره محسنی به محصولاتی است که در اصطلاح فولاد سازان «تولیدات زیرپله‌ای» خوانده می‌شوند. این محصولات که شامل انواع میلگرد می‌شوند در شرایطی نامناسب و با استفاده‌ از شمش‌هایی به تولید می‌رسند که از کیفیت کافی برخوردار نیستند.

اما یکی دیگر از فاکتورهای تعیین قیمت محصولات فولادی در کنار کیفیت و عرضه و تقاضا در بازار، هزینه مواد اولیه تشکیل دهنده آن است. به این ترتیب قیمت شمش فولاد به‌ عنوان ماده اولیه تشکیل دهنده محصولات فولادی می‌تواند در تعیین قیمت تمام شده تاثیرگذار باشد. همان‌طور که تجربه اخیر نشان داد، فولاد خوزستان با اعمال تخفیف 50 تومانی برای خرید شمش خود، در حالی که بازار به نوعی ثبات در قیمت‌ها رسیده بود با موجی دیگر از کاهش قیمت‌ها همراه شد.

بر این اساس مدیر بخش فلزات کارگزاری مفید می‌گوید: الان مهم‌ ترین بحث در زمینه فولاد رکودی است که بر بازار آن حاکم شده است، این در حالی است که اگر ما این رکود را نداشتیم بازار تقریبا تنظیم می‌شد، زیرا مشکلی در سیستم قیمت‌ گذاری نداریم اما حالا به این دلیل که در رکود هستیم و مهم‌ترین مولفه برای تولید کنندگان قیمت پایین‌تر است، شاهد نوعی رقابت منفی در میان تولید کنندگان برای تامین منابع مالی هستیم.

به عقیده علی‌ اصغر بهرامی اگر این روش که حالا در بازار بسیار مورد استفاده است ادامه پیدا کند، به زودی شاهد از دور خارج شدن تولید کنندگانی خواهیم بود که این رقابت منفی را باخته‌اند.

به عقیده بهرامی تلاشی که حالا برای کاهش قیمت‌ها آغاز شده است در نهایت به نفع تولید نخواهد بود و بهتر است هرچه سریع‌ تر متوقف شود. او در ادامه می‌گوید: اگر این رقابت منفی در جایی متوقف نشود سرمایه‌ گذاری وارد این صنعت نخواهد شد؛ زیرا ریسک ورود به صنعت و بازاری که قیمت‌ها در آن مدام سیری نزولی دارد بسیار بالا خواهد بود، بنابراین بهتر است این روند هرچه سریع‌تر متوقف شود.

در چنین شرایطی پیشنهاد کارشناسان حمایت تعرفه‌ای یا پرداخت یارانه و سوبسید به تولید کنندگانی است که برای تامین نقدینگی خود را وارد بازی خطرناکی کرده‌اند.

- سارا مالکی -

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان