رییس کمیسیون صنعت و معدن اتاق بازرگانی تهران
انضباط مالی، لازمه گردش چرخه سرمایه | مهدی پورقاضی
کمبود نقدینگی و چگونگی تامین منابع مالی مورد نیاز در واحدهای صنعتی به یکی از اصلیترین چالشهای حوزه صنعت تبدیل شده است. درحالحاضر شیوههای تامین مالی صنایع در ایران تنها از طریق بازار سرمایه و سیستم بانکی قابل اجراست که بخش قابل توجهی از گرفتاری مالی بخش خصوصی به سیاستها و انضباط مالی دولت برمیگردد.
بیشک اگر دولتها انضباط مالی را افزایش داده و مطالبات پیمانکاران و فروشندگان کالا و خدمات نیز در زمان معین پرداخت شود، قدرت تامین مالی بخش خصوصی نیز تقویت خواهد شد. به طبع با تزریق سرمایه به بخش خصوصی توان بازپرداخت تسهیلات بانکی فراهم شده و منابع بانکی نیز افزایش مییابد و بانکها خواهند توانست تسهیلات بیشتری در اختیار بخش خصوصی قرار دهند.
درحالحاضر چرخه گردش مالی در اقتصاد لازم است تا مطالبات بخشهای مختلف به موقع پرداخت شود و اگر این چرخه به شکل متعادلی به گردش درآید، به طور قطع مشکل تامین مالی صنایع برطرف خواهد شد. تمام این شرایط درحالی است که هماکنون چندان شاهد انضباط مالی در بدنه دولتی نیستیم که لازم است این موضوع به بازار رسوخ پیدا کند.
درحالحاضر مجموعه اقتصاد کشور قفل شده و در چنین شرایطی، شاهد رکود و تامین مالی نشدن صنایع هستیم. از سوی دیگر دولت برای پرداخت بدهیهای خود بودجه کافی در اختیار ندارد بنابراین بانکهای دولتی باید به پرداخت بدهیهای دولت نیز اقدام کنند و در نهایت یک طلبکار از دولت به نام «بانک دولتی» باقی میماند تا در بودجه سالهای بعد این مطالبات پرداخت شود.
اگر بانک دولتی نتواند مسئولیت انضباط مالی و حل مشکلات دولت را بر عهده بگیرد پس کاربرد یک بانک که بانکی ملی است، چه خواهد بود؟
بنابراین دولت باید بانکهای دولتی را ملزم کند تا در پرداخت بدهیها به بخش خصوصی اقدام کنند. علاوه بر بانکها یکی دیگر از راهکارهای تامین مالی صنایع، بازار سرمایه است. درحالحاضر بازار سرمایه تنها در پروژههای بزرگ و دولتی سرمایهگذاری میکند چراکه این تصور وجود دارد که تنها از این طریق درآمد امنی کسب خواهد کرد.
بنابراین باید تجدید نظری در ساختار بازار سرمایه شود تا این بازار به صنایع کوچک و متوسط نیز ورود کند. ناگفته نماند در ۲ سال اخیر سیاستهای دولت در جهت مثبتی قرار داشته اما اگر این سیاستها بیشتر به سمت عقلانیت سوق پیدا کند به طور قطع میتوان آینده مثبتی برای سرمایهگذاری در ایران متصور شد که در این شرایط بانکها وارد سوددهی شده و سرمایهگذاران خارجی نیز رغبت بیشتری برای سرمایهگذاری در ایران خواهند داشت.
اگرچه در آمارهای رسمی جهانی ریسک سرمایهگذاری درایران پس از توافق کاهش پیدا نکرده اما در واقعیت و در احساس سرمایهگذاران، ریسک سرمایهگذاری در ایران کاهشیافته که این امر باعث میشود آنها علاقه بیشتری برای حضور در بازار ایران داشته باشند که حضور هیاتهای خارجی در ایران نیز حاکی از همین مسئله است. پس از رفع تحریمها به طور قطع وضعیت تامین مالی به شکل قابل توجهی روبه بهبود خواهد رفت و عموم فعالان اقتصادی ایرانی و خارجی به آینده امیدوار خواهند شد بنابراین اگر بتوان بانکها و بورسهای خارجی را وارد بازار سرمایه ایران کرد، میتوان شیوه جدیدی برای رونق تامین مالی در صنایع ایجاد کرد.