با لغو تحریم‌های غرب علیه ایران، هم‌اکنون سرمایه‌گذاران خارجی خود را آماده استفاده از ظرفیت‌های بالای اقتصادی در ایران کرده‌اند اما در این بین، در ایران موانعی وجود دارند که روند آغاز سرمایه‌‌گذاری را زمان‌بر می‌کند. دو موسسه اقتصادی معتبر بین‌المللی دست به تحلیل این موانع زده‌اند.

به‌ گزارش استیل تریدر، اقتصاد ایران که طی دهه اخیر، به دلیل تحریم‌های غرب، تقریبا منزوی شده بود، حالا به لطف جمعیت 80 میلیونی و ظرفیت بالا سرمایه‌ گذاری، برای سرمایه‌ گذاری بین‌ المللی بسیار حاصل‌ خیز به‌ نظر می‌رسد. با این‌ حال، سرمایه گذاران بین‌ المللی، برای سرمایه‌ گذاری در ایران با موانع متعددی روبرو هستند. در ایران، حدود 70 درصد از اقتصاد، توسط دولت کنترل می‌شود ضمن اینکه سیستم قانون گذاری آن نیز برای سرمایه‌ گذاری خارجی چندان مناسب نیست. همچنین، ارز دو نرخی و وجود فرهنگ داد و ستد دشوار، از موانع موجود بر سر راه انجام فعالیت تجاری و بازرگانی در ایران محسوب می‌شود.

به‌ گزارش بلومبرگ، «میشل مکینسکی»، مدیر اجرایی موسسه مشاوره بین‌المللی «آگرومیس» می‌گوید: در ایران عوامل دولتی بسیاری وجود دارد که باید به این موانع، بروکراسی اداری دست‌و‌پاگیر را هم اضافه کرد.

از زمان امضای توافق هسته‌ای یعنی در تاریخ 14 جولای، ایران تاکنون میزبان دست‌کم 15 هیات تجاری از کشورهایی نظیر آلمان، ژاپن، فرانسه و لهستان بوده است تا بستر را برای توسعه همکاری های تجاری و اقتصادی، پس از لغو تحریم‌های اقتصادی، با این کشور نفت‌خیز آماده کنند. انتظار می‌رود تحریم‌های اقتصادی ایران از اوایل سال 2016 برچیده شود.

با برچیده شدن تحریم‌ها، در نهایت 30 میلیارد دلار از دارایی‌های بلوکه شده ایران آزاد خواهد شد و این کشور اجازه صادرات آزادانه نفت را خواهد یافت. اما با سقوط 50 درصدی قیمت نفت‌خام طی سال گذشته، صادرات طلای سیاه، به‌تنهایی برای تحقق اهداف اقتصادی ایران و رسیدن به نرخ رشد پایدار اقتصادی طی پنج سال آتی کافی نخواهد بود.

«سعید لیلاز»، اقتصاددان ایرانی که دیدگاه‌هایی همسو با دولت روحانی دارد، با بیان این مطلب افزود: انتظار می‌رود در سرمایه‌ گذاری خارجی شاهد رشد قابل ‌توجه سرمایه‌ گذاری خارجی باشیم. به اعتقاد لیلاز، این رشد تدریجی در بخش‌هایی نظیر نفت، گاز و صنایع پتروشیمی رخ خواهد داد که در آنها پیش از این هم ایرانی‌ها و طرفین غربی تجربه همکاری مشترک داشته‌اند.

با این‌ حال، حتی در این حوزه‌ها هم، دخالت دولت در بخش خصوصی ممکن است موانع و مشکلاتی را ایجاد کند. برنامه خصوصی‌ سازی در ایران که یک دهه از اجرای آن می‌گذرد، تاکنون منجر به عرضه ده‌ها شرکت پتروشیمی و بانک در بازار سهام تهران شده که تا پیش از این، دولتی بوده‌اند. با این وجود، بسیاری از سهامداران عمده این شرکت‌ها، همچنان صندوق‌های سرمایه‌گذاری و نهادهای دولتی و شبه‌ دولتی هستند.

لیلاز، همچنین با اشاره به مانع دیگر سرمایه‌گذاری در ایران، یعنی ارز دونرخی اشاره می‌کند که یکی ازسوی بانک مرکزی و دیگری ازسوی بازار آزاد تعیین می‌شود که این مساله، فعالیت سرمایه‌ گذاران حارجی در ایران را پیچیده می‌کند.

نگرانی‌های سرمایه‌ گذاران

 
«پیروزان پروینه»، مشاور موسسه حقوق بین‌ الملل «دنتونز» که در جریان احداث هتل فرانسوی Accor SA در ایران مشاوره داده است، می‌گوید: کلید موفقیت برای سرمایه‌ گذاری در ایران این است که متناسب با فرهنگ این کشور مذاکره کنیم.

پروینه که در کنفرانس ژنو، در حضور صدها نماینده شرکت‌های اروپایی سخنرانی می‌کرد گفت: حول میز مذاکرات با ایران چه می‌گذرد؟ چای؟ کیک؟ میوه و شاید هم کباب؟ درباره مذاکره با ایران، باید توضیح دهیم که تجارت و سرمایه‌ گذاری در ایران چگونه از طریق واسطه‌ها انجام می‌شود.

«آیت الله خامنه‌ای» رهبر ایران که سخنانش در امور کشور فصل‌الخطاب محسوب می‌شود، از تمام دستگاه‌های مسئول خواسته تا علاوه‌بر افزایش تولید ملی، رقابت و بازدهی اقتصادی کشور را نیز افزایش دهند.

«گیلیو هاس» سفیر سوئیس در تهران می‌گوید: در ایران، فرصت‌های سرمایه‌ گذاری بسیاری وجود دارد که باید درباره آنها محتاط بود. اما ایران کشوری است که قصد دارد پیشرفت کند.

درعین‌ حال، موسسه بانکداری گلدمن‌ساکس، در تازه‌ ترین گزارش خود که یک روز پس از نطق «بنیامین نتانیاهو» نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی در سازمان ملل علیه توافق هسته‌ای ایران منتشر کرده، به بیدار شدن «غول نفتی» دیگر در ایران اشاره می‌کند.

گلدمن ساکس در این گزارش می‌افزاید: ایران ظرفیت بسیار بالایی دارد، اما سرمایه‌ گذاری در این کشور با بی‌ثباتی‌های بسیاری همراه است. گلدمن‌ساکس در گزارش اول اکتبر خود این سوال را مطرح می‌کند که «چرا همه نگاه‌ها به سمت ایران متمرکز شده است؟» گلدمن‌ساکس در پاسخ به این سوال، بحث «ظرفیت بالا» را مطرح می‌کند که این ظرفیت بالا در شرایط بی ثبات اقتصادی به کمک سرمایه‌ گذاران می آید.

ایران، چهارمین ذخایر نفت خام و بزرگ‌ترین ذخایر گازی جهان را در اختیار دارد که این ظرفیت بالا می‌تواند بزرگترین عامل در تامین نیاز جهان به انرژی باشد. بااین‌حال، بی ثباتی جدی در اقتصاد ایران همچنان به چشم می‌خورد؛ ضمن اینکه در آستانه لغو تحریم‌های اقتصادی علیه ایران، در بخش‌هایی نظیر زیرساخت‌ها نیاز به سرمایه‌ گذاری جدی است تا ایران بتواند نسبت به جلب سرمایه‌ گذاری خارجی اقدام کند. بنابراین، اگر تحریم‌های اقتصادی ایران لغو شوند، این کشور می‌تواند به‌اندازه‌ای رشد کند که 25 درصد رشد تقاضای پیش‌ بینی شده برای نفت جهان در سال 2016 را تامین کند. در حال حاضر، ایران 4.1 درصد از تولید کل نفت جهان و 5 درصد از حجم کل گاز تولیدی جهان را در اختیار دارد.

اگرچه، انتظار نمی‌رود سرمایه‌ گذاری در ایران یک شبه محقق شود چراکه همان‌ طور که در گزارش گلدمن‌ساکس تصریح شده، این موفقیت مسلتزم زمان و هزینه است. چنین سرمایه‌ گذاری‌هایی نیازمند شرایط قراردادی جذاب و سرمایه‌ گذاری وسیع هستند که گلدمن ساکس حجم آنرا 30 میلیارد دلار طی مدت پنج سال برآورد می‌کند.

استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان