عضو هیات علمی موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی
راهکارهای جذب مشارکت بخش خصوصی در پیشبرد اهداف سند راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت | امیررضا سوری
رشد و توسعه اقتصادی کشورها در گرو اجرای پروژهشهای مختلف زیر ساختی و خدماتی بوده و افزایش کارایی و کیفیت ارایه خدمات از جمله اهداف اصلی آنها به شمار می رود.
رشد و توسعه اقتصادی کشورها در گرو اجرای پروژهش های مختلف زیر ساختی و خدماتی بوده و افزایش کارایی و کیفیت ارایه خدمات از جمله اهداف اصلی آنها به شمار می رود.
متوسط سرمایه گذاری مورد نیاز جهت طرح های زیربنایی در کشورهای در حال توسعه 5/5 درصد GDP است که از این میزان، 2 تا 4 درصد محقق می شود.
در چنین شرایطی کمبود سرمایه گذاری های زیربنایی نه تنها موجب کند شدن رشد اقتصادی در این کشورها شده بلکه موجب پایین نگه داشتن سطح زندگی و همچنین مانعی برای توانمندساری بخش های غیردولتی شده است. در این راستا دولت ها برای جبران محدودیت منابع بودجه ای در تامین مالی پروژهش های بزرگ، تمام تلاش خود را در بهره گیری از مشارکت فعال بخشهای خصوصی بکار می گیرند که این تلاش ها در قالب روش های اجرائی مناسب از قبیل «تأمین منابع مالی، ساخت، بهره برداری و واگذاری»، « تأمین منابع مالی، ساخت، بهره برداری» ، « طرح و ساخت کلید در دست» ، «مشارکت بخش عمومی-خصوصی» و یا «ساخت و بهره برداری و مالکیت» متبلور شده و موجب تسریع در روند توسعه اقتصادی کشورها شده است.
تجربیات جلب مشارکت مردمی در پروژهش های توسعه ای در کشورهای مختلف نشان میدهد که با بسیج توانمندی های مردمی در قالب تشکلهای بخش خصوصی میتوان ضمن تحقق جنبه های سخت افزاری توسعه، اهداف اجتماعی و انسانی فرآیند توسعه را نیز محقق ساخت.
امروزه بسیاری از کشورهای پیشرفته بر اساس رهیافت های مشارکت توسعه و استفاده از ظرفیت های منحصر به فرد بخش های مردمی اقتصاد در قالب بخش خصوصی نظام مند و جامعه محور موفق به راهبری و اجرای بسیاری از پروژه های توسعه ای شده و با بسیج توانمندی های مادی و معنوی جوامع، جلوه های بارزی از مشارکت بخش خصوصی را در زمینه ها و مقاصد مختلف صنعتی، معدنی و تجاری رقم زده اند.
در ایران نیز اجرای طرحهای عمرانی، زیربنایی و توسعه ای کشور و نحوه تامین مالی آنها یکی از دغدغه ها و موضوعات مهم مورد توجه تمامی دولت ها بوده است.
در طول سالیان متمادی نحوه تامین مالی و اجرای این طرح ها صرفاً بر پایه منابع محدود بودجه عمومی و اجرا براساس روابط کارفرمایی و پیمانکاری استوار بوده است که عدم تامین و تخصیص بودجه موجب تاخیرهای چندین ساله در اجرا و بهره برداری این پروژهش ها شده است. این امر سبب شده، دولت ها به منظور دستیابی به منابع مالی و همچنین در راستای افزایش کارآمدی اجرای طرحهای زیر ساختی از طریق مشارکت بخش های غیردولتی اقدام کند.
این در حالی است که سازوکارهای کنونی فعالیت بخش خصوصی به شکل پراکنده، متکثر و ناهمگون ظرفیت ایجاد تحول اساسی و راهگشا را کمرنگ کرده است.
در ابلاغیه سیاست های کلی اصل 44 قانون اساسی بر کاهش سهم اندازه دولت در اقتصاد تصریح شده است از طرفی دولتها و موسسات بخش عمومی تمایل دارند به دلیل محدودیت منابع و همچنین در راستای افزایش کارآمدی اجرای طرحها از طریق مشارکت بخش غیردولتی اقدام کنند.
این در حالی است که روش های متنوع مشارکت عمومی-خصوصی قصد دارند تا متناسب با ترتیبات قراردادی با بخش غیردولتی، با استفاده از منابع مالی بخش های خصوصی، شکاف منابع مالی مورد نیاز این طرحها را مرتفع کنند. بر این اساس بند «ب» ماده (214) قانون برنامه پنجم توسعه، دولت را موظف کرده است که به منظور افزایش کارآمدی و اثر بخشی در طرح های سرمایه ای، روش های اجرائی مناسب را جهت تامین منابع مالی، ساخت، بهره برداری و واگذاری طرح های با مشارکت بخش خصوصی فراهم نماید که این امر خود زمینه بالقوه توسعه مشارکت بخش خصوصی در پیشبرد اهداف سند راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت را فراهم آورده است.
استیل تریدر | مرجع خبر و تحلیل صنعت فولاد ایران و جهان