شرایط کنونی و بحران حاکم بر بازار جهانی سنگ آهن از یک سو و افزایش حقوق دولتی از سوی دیگر موجبات تعطیلی برخی از معادن سنگ آهن شمالی کشور شده است.
هر چند که با گفتگو های صورت گرفته مدیران صنایع معدنی و سنگ آهن کشور با مدیران ایمیدرو و وزارت صنعت،معدن و تجارت ،به نقطه نظرات مثبتی همچون پیگیری با جدیت در خصوص حذف یا کاهش حقوق دولتی معادن، استمهال مناسب حقوق دولتی برای سال 93 و سال های قبل، جرایم اضافه برداشت ها و حذف عوارض صادرات سنگ اهن رسیده اند ولیکن تا لحظه اجرا و نهایی شدن این راهکارها، بحران در بخش معدن همچنان وجود خواهد داشت.
تقاضای ضعیف فولاد در بازار داخلی چین باعث افزایش شدید عرضه فولادسازان کشور به سطح بحرانی شده و تحلیلگران هشدار می دهند که قیمت های محصولات فولادی همچنان کاهش پیدا خواهد کرد.
اخیرا معاون وزیر صنعت و رئیس هیات عامل ایمیدرو از تقاضای 15 کشور برای حضور در معادن ایران خبر داده که بیشتر این پیشنهادهای همکاری از سوی شرکتهای چندملیتی بوده اما هدفگذاری این شرکتها از سرمایهگذاری در بخش معدن کشور از چه قرار است؟
کاهش قیمت سنگ آهن از یک سو موجب کاهش قیمت مواد اولیه و از سوی دیگر موجب تحمیل ضرر و زیان به فولادسازان شده است، چراکه میزان صادرات فولاد چینی و سنگ آهن ایرانی در سال جاری با افت چشمگیری مواجه شده است.
اخیرا اعلام شده برای تمامی طرحهای فولادی یک میلیارد و 800 میلیون یورو گشایش اعتبار شده، اما ضعف در جانمایی واحدهای فولادی و توقف 9 ساله این طرحها به دلیل نبود منابع مالی کافی چقدر مسیر افزایش ظرفیت تولید فولاد را در طرح جامع تغییر خواهد داد؟
طی هفته گذشته در بازار فولاد، قیمت انواع آهنآلات متاثر از رکود نسبی معاملات عمده با نوسانات کاهشی یا بعضا ثبات قیمت همراه شد. در این هفته بهای میلگرد نوردکاران بخش خصوصی و برخی فولادسازان بزرگ بهطور متوسط تا 10، 15 تومان در هر کیلو کاهش یافت. نرخ ورق با ثبات نسبی روبهرو شد و تیرآهن تحت تاثیر برخی بازارسازیها کماکان رشد نسبی قیمت را مانند هفتههای قبل تجربه کرد.
در جلسه مشترک هیات مدیره انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان سنگآهن، مدیران شرکتهای چادرملو، سنگآهن مرکزی و سنگان و نیز رئیس هیات عامل ایمیدرو و جمعی از مدیران سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران، اعضا به توافق رسیدند تا موضوعاتی همچون حذف یا کاهش حقوق دولتی معادن، استمهال مناسب حقوق دولتی برای سال 93 و سالهای قبل، جرایم اضافه برداشتها و حذف عوارض صادرات سنگآهن با جدیت هرچه تمامتر پیگیری شود.
مدیرعامل شرکت سنگ آهن مرکزی ایران گفت : در نیمه دوم سال 93 و امسال نرخ داخلی و جهانی سنگ آهن به پائین تر از 40 دلاردر هر تن رسیده است که در مقایسه با سال 92 حدود 67 درصد کاهش نشان می دهد.
محمدجواد عسکری گفت: در چند سال اخیر هر تن سنگ آهن در بازار بالای 110 دلار عرضه می شد که نیمه های پارسال به پائین ترین نرخ یعنی 40 و 39 دلار سقوط کرد.
وی اظهار کرد: این وضعیت، شرکت سنگ آهن را در شرایط بحرانی قرار داده و بیشتر مواد معدنی فعلا تا ایجاد شرایط بهتر دپو می شود تا بلکه وضع بازار داخلی و جهانی بهبود یابد البته مقداری هم در بازار به فروش می رسد.
بازگرداندن رونق به صنایعی که در سالهای اخیر به حالت تعطیل یا نیمهتعطیل درآمدهاند و استفاده از ظرفیت خالی این صنایع را میتوان یکی از اهداف اصلی وزارت صنعت، معدن و تجارت در دولت یازدهم دانست. ظرفیتهایی که در سالهای اخیر در حال خاک خوردن هستند و با تامین سرمایه در گردش میتوان شرایط را برای بازگشت مجدد این واحدها به چرخه تولید فراهم کرد. آنچه مسلم است بازگشت این صنایع به چرخه تولید با سرمایه بسیار اندک مقرون به صرفهتر از راهاندازی واحدهای جدید است. براساس آماری که پیش از این از سوی مسوولان وزارت صنعت، معدن و تجارت منتشر شده در سالهای اخیر در حدود 30 تا 40 درصد واحدهای صنعتی به دلیل مشکلاتی که در تامین سرمایه در گردش و تامین مواد اولیه با آن مواجه بودهاند، زیر ظرفیت اسمی خود فعالیت میکنند و استفاده از ظرفیتهای اسمی این صنایع به منظور بازگرداندن رونق به بخش تولید، باید در اولویت اصلی این وزارتخانه قرار گیرد.
عضو انجمن تولیدکنندگان فولاد، ضمن تشریح عوامل موثر در کاهش سرمایهگذاری داخلی و خارجی در تولید فولاد گفت: دولت برای کمک به تولیدکنندگان فولاد باید با تمرکز بر تصمیمات بلندمدت، از تصمیمات خلقالساعه حذر کند.
بزرگترین تولیدکننده فولاد جهان، آرسلور میتال، در سه ماه اول سال ازضرر ٧٢٨ میلیون دلاری خود خبر داد درحالیکه در مدت زمان مشابه سال قبل، ٢٠٥ میلیون دلار ضرردهی داشت. آرسلور میتال علت این ضرر را پایین بودن قیمت سنگآهن و عملکرد ضعیف این کارخانه در بخش فولاد آمریکا دانست. طبق آمار، دلایل دیگر تاثیرات منفی نرخ ارز خارجی و عملکرد ضعیف بخش معدن است.
در تولید بسیاری از مواد معدنی ازجمله آهن و فولاد، علاوه بر محصول اصلی، مواد دیگری نیز تولید میشوند که در اصطلاح به آنها ضایعات یا باطله میگویند که در مواردی به عنوان مزاحمهای تولید نیز شناخته میشوند.
در حالی که این سربارهها در بسیاری از کارخانههای دنیا کاربردهای دیگری نیز دارند، در ایران این باطلهها تنها در محلی دورتر از کارخانهها انبار میشوند در یک مرحله از فرآوری سنگآهن از مواد شیمیایی برای جداسازی فسفر از آهن موجود در سنگ استفاده میشود، اما باطلهها و سربارههای معدنی به حال خود رها شده و مخاطرات زیستمحیطی ایجاد میکنند.
استقبال شرکتهای اروپایی برای مشارکت در پروژههای زغالسنگ ایران در حالی ابراز شده که پس از بیانیه لوزان همکاری با این شرکتهای خارجی از دو سو اشتغالزایی ایجاد خواهد کرد.