مهمترین سوال فعالان بخش معدن و صنایع معدنی این باشد «چرا به معدن کمتر توجه میشود و چرا معدنکاری با کم توجهی مواجه است» پاسخ این سوالات را باید در چالشهای موجود جستوجو کرد. مهمترین عامل به فرهنگسازی برمیگردد.
واکاوی چالشهای بخش معدن در گفتوگو با معاون امور معادن وزارت صنعت.
فرا رسیدن روز صنعت و معدن بهانهای شد تا با معاون معدنی وزارت صنعت که این روزها مسوولیت امور تمامی معادن بر گردن اوست، چالشهای بخش معدن مورد بررسی قرار بگیرد.
جعفر سرقینی سیاستگذاری های بخش معدن را طی دو سال گذشته تشریح کرده و از فراز و فرودهای بخش معدن سخن گفته است. او معتقد است، نباید به تعداد زیاد معادن ایران دلخوش کرد بلکه باید اشل معدنکاری ارتقا یابد.
وضع حقوق دولتی و اخذ بهره مالکانه برای معادن سنگآهن یکی از اصلیترین چالشهای بخش معدن و پیرو آن، سیاستگذاری دولت در این زمینه بود. کاهش قیمت جهانی سنگآهن عملکرد بسیاری از معادن را به لحاظ توجیه اقتصادی نشانه گرفت که در پی آن بهرهبرداران این عرصه برای بقای معدنکاری خود خواستار حذف حقوق دولتی یا حداقل کاهش آن شدند. در گفت و گو با بهرام شکوری، نایب رئیس انجمن سنگآهن ایران به زوایای مختلف حقوق دولتی در داخل و خارج پرداخته شده است. همچنین به اعتقاد مدیرعامل شرکت راهسازی و معدنی مبین با توجه به اینکه صادرات غيرنفتي ايران بايد از حدود 23 ميليارد دلار فعلي به حدود 50 ميليارد دلار برسد، بخش معدن و صنایع معدنی نقش بزرگي را میتوانند در این راستا ايفا کنند.
معادن و اقدامات اکتشافی آن از بخشهای ریسکپذیر است و در برنامه پنجم مکلف شده اکتشاف معادن بهعنوان وظیفهای حاکمیتی توسط دولت انجام شود زیرا بخش خصوصی تمایل بیشتری در بخش بهرهبرداری و فرآوری معادن دارد. از آنجایی که ایران به لحاظ مواد معدنی غنیترین معادن دنیا را دارد، پیششرطهای توسعه در بخش معدن در گفت و گو با یحیی آل اسحاق رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران مورد بررسی قرار گرفته است. به اعتقاد وی در جریان واگذاریها، برخی صاحب پروانه معدنی شدهاند که به آن مانند سرقفلی نگاه میکنند.
کرباسیان بهعنوان سکاندار بزرگترین سازمان توسعه ای کشور در بخش صنعت و معدن، ضمن مثبت خواندن عملکرد سازمان توسعه معادن و صنایع معدنی ایران طی یکسال گذشته ، جذب سرمایه های خارجی برای اجرای طرح های توسعه ای صنعتی و معدنی ، توسعه اکتشافات معدنی کشور، فعال شدن و راه اندازی تمامی طرحهای راکد و نیمه تمام بخش معدن و صنایع معدنی ، تسریع تکمیل هفت طرح فولادی و بسط و توسعه رشد 10 درصدی بخش صنعت و معدن طی سال گذشته را از اهم اقدامات اساسی این شرکت در سال جاری خواند.
ایران کشوری با منابع معدنی غنی و مزیتهای فراوان در بخش معدن و صنایع معدنی است که امکان رشد و توسعه این بخش از منابع کشور را با سرعت بالا فراهم میکند. کشورمان با داشتن 27 بیلیون تن ذخایر کشف شده و 57 بیلیون تن ذخایر بالقوه در بین پانزده قدرت معدنی جهان قرار میگیرد. اکتشافات جدید، پتانسیلهای معدنی کشور را به طور قطع افزایش خواهد داد.
مجتمع معدنی و صنعتی چادرملو به عنوان بزرگترین تولید کننده کنسانتره سنگ آهن و پیشگام در تکمیل زنجیره تولید یکی از غول های معدنی کشور است که صرفه جویی ارزی به میزان 12 میلیارد دلار برای کشوربه ارمغان آورده و بیش از 29 هزار فرصت شغلی مستقیم و غیر مستقیم در بخش معدن و صنایع معدنی ایجاد کرده است. از طرفی وجود چنین بنگاهی در کشور به عنوان یک مزیت اقتصادی برای مجتمع های فولاد سازی به دلیل بهره گیری از سنگ آهن آن محسوب می شود.
در ادامه گفت وگویی با مهندس محمود نوریان مدیر عامل شرکت معدنی و صنعتی چادرملو صورت گرفته و به تفصیل نقش چادرملو در میان تولیدکنندگان سنگ آهن و گندله و همچنین مزیت های اقتصادی و اجتماعی آن و تبدیل شدن چادرملو به قطب سوم فولاد کشور از زبان مدیر عامل تشریح شده است.
بهرام سبحانی مدیرعامل شرکت فولاد مبارکه اصفهان و رئیس انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران در آستانه روز صنعت و معدن ضمن تبریک این روز گفت : صنعت فولاد به دلیل تأثیر زیادی که بر روی توسعه صنعتی کشورها دارد و واحدهای صنعتی پاییندستی بسیاری به آن وابسته است، یک صنعت مادر نامیده میشود و به همین دلیل مهمترین و استراتژیکترین کالای صنعتی در جهان محسوب میشود. بهطوریکه سرانه مصرف فولاد در جهان یکی از شاخصهای توسعه صنعتی و اقتصادی است که این میزان در ایران حدود 240 کیلوگرم، در اروپا 332، در چین 570 و در آفریقا 46 کیلوگرم است.
دولت معدن را از صنایع دیگر جدا و باقی اقتصاد را منقبض کند. اینگونه از بازدهی بخشی که ارزشافزوده بالایی دارد، خلأهای موجود در اقتصاد پر خواهد شد. نویسنده کتاب «معدن، مهم ترين بخش اقتصاد ايران» گفت: ميزان وابستگی اقتصاد ملی ايران به معادن و صنايع وابسته به آن بالای 30 درصد است. همچنین پروفسور اورعی معتقد است: دولت یازدهم بخش بزرگی از تلاش خود را بر توزیع ثروت گذاشته ولی تولید ثروت است که در جهت توسعه معادن خواهد بود.
تدوین استراتژی توسعه صنعتی یا برنامه راهبردی صنعت برای دو دوره تحریم و پساتحریم طی دو سال آینده از جمله برنامههای وزارت صنعت، معدن و تجارت است که در آن استفاده از تجربه سایر کشورها نیز مدنظر قرار گرفته است؛ به طوری که پیش از این طراحان سند با توجه به بررسیهای تطبیقی از برخی کشورهای در حال توسعه، در تدوین این سند از الگوی ترکیه استفاده کردهاند و حال این سوال مطرح میشود که آیا برنامهریزان در تدوین استراتژی توسعه صنعتی برنامهای برای استفاده از تجارب کشورهایی که دوران مشابه ایران را پشتسر گذاشتهاند، دارند یا نه؟ برخی از فعالان اقتصادی معتقدند استفاده از تجارب سایر کشورها میتواند به پیشبرد هر چه بیشتر استراتژی صنعتی کشور کمک کند؛ اما این موضوع نیز مورد تاکید قرار گرفته که در استفاده از تجربه کشورهای دیگر باید محتاط بود؛ چرا که برخی از تجربیات آنها در شرایط جدید جهانی قابل پیگیری نیست یا در صورت پیگیری مفید نخواهد بود.
با توجه به اینکه بخشی از بهرهوری در تولید به کارآیی کارکنان مربوط میشود آموزش کارگران معدنی نیز از اولویتهای تولید رقابتپذیر است. حال اگر بخش معدن را به صورت یک مفهوم عامل در نظر بگیریم از ابتدای حفاریهای اکتشافی، تجهیزات استخراج و فرآوری به سلسله فعالیتها و تجهیزاتی نیاز است که به طور پیوسته در حال تغییر هستند.
الزامات زیرساختی انرژی و حمل و نقل برای بخش معدنی در توسعه پروژه، ساخت و راه اندازی آن گسترده هستند. به علاوه زیرساخت یکی از حوزه های تمرکز کلیدی برای دولتها است چون نه تنها برای عملیاتهای معدنی حیاتی است بلکه نقش اساسی در توسعه ملی و منطقهای ایفا می کند.
کارشناسان و اساتید خبره معدن در دانشگاه مك گیل كانادا طی مطالعات جدید خود موانع اصلی سرمایهگذاری مستقیم خارجی در بخش معدن ایران را مورد بررسی قرار دادهاند.
کشور ایران موقعیت و پتانسیلهای منحصر بهفرد از نظر سرمایهگذاری در معادن و صنایع معدنی دارد و در عمده پتانسیلها که برای یک سرمایهگذاری معدنی مورد نیاز است این کشور موقعیت ویژه دارد.